Fumble in colors, tiny discoveries by gallerydelaive

Ayako Rokkaku Fumble in colors, tiny discoveries

MUSEUM

JAN VAN DER TOGT AMSTELVEEN

Ayako Rokkaku working on acrylic sculptures in Japan, 2014. 2

Meisjes met een ziel – de schilderijen van Ayako Rokkaku Het Amsterdamse atelier van Ayako Rokkaku baadt in het licht, kraakhelder noorderlicht. Het is een studio op de bovenste etage van een grachtenpand. Door een grote glazen gevel lijkt het alsof je tegelijk zowel binnen als buiten staat. Het uitzicht is majestueus: op het Rijksmuseum, op de daken van de binnenstad, en vooral op de hemel boven Amsterdam. De enorme lichtinval heeft haar werk beïnvloedt, zegt Rokkaku. In Japan, haar geboorteland, is het licht zachter. Het Amsterdamse licht heeft de verleidelijke kleuren van haar schilderijen helderder gemaakt. De 1,56 meter lange Rokkaku staat voor een opgespannen, nog maagdelijk wit doek dat breder en hoger is dan zijzelf. Met haar vingers mengt ze op een plastic bord witte en roze acrylverf. Ze pakt een klodder van het mengsel en brengt de verf met ontspannen polsbewegingen op het doek aan. Eerst onder en in het midden een veeg en dan, op haar tenen staand, linksboven. Het klinkt alsof een jazz-drummer zijn kwastjes over een drumvel beweegt. Het sszzz-sszzz eindigt soms in subtiel gekras, als de kunstenaar haar nagels door de verse verfvegen haalt. Schilderen is voor Rokkaku een ritueel met vaste gewoonten. Een nieuw schilderij begint met het maken van een kleurige ondergrond – de intuïtieve fase. Gedachteloos, zonder vooropgezette ideeën, bedekt ze het doek met een wolkerige mengelmoes van lichte, elkaar overlappende kleurvegen. Goed zichtbaar is dat ze met haar rechterhand schildert: veel vegen hebben de vorm van een kwart cirkel, de afstand van negen tot twaalf op een klok. Die onderschildering, zegt Rokkaku, is slechts een prelude op het latere schilderij. Als ze ermee klaar is laat ze de verf drogen en gaat ze verder met een van haar andere schilderijen. Waar het nieuwe doek haar brengt, dat ziet ze de volgende dag wel. Stap voor stap, in drie, vier verflagen, zal ze zich steeds bewuster worden van de contouren van de nieuwe creatie.

Klaar om alles te geven Hoe Ayako Rokkaku (Tokio, 1982) uitgroeide tot een succesvol kunstenaar, is een opmerkelijk verhaal. Op een dag begon ze thuis gewoon met tekenen, op een beurs ontdekte ze, min of meer bij toeval, haar eigen schildertechniek, die ze daarna in het park tussen de straatkunstenaars verder ontwikkelde. Haar verhaal begint met een opleiding tot grafisch ontwerper.Tijdens de studie kwam Rokkaku tot het besef dat ontwerpen een dienend beroep is waarbij de wensen van de opdrachtgever centraal staan. Dat paste niet bij waar ze als negentienjarige naar verlangde: een bezigheid waarmee ze haar gevoelens kon uitdrukken. Haar besluit om te gaan tekenen verraste haar omgeving. Als kind had ze wel veel gedroedeld, maar dat deed ze al jaren niet meer. En een regelmatig museumbezoeker was ze evenmin. Haar ouders en vrienden begrepen haar kunstzinnige ambities niet zo goed. Gevraagd naar haar eerste kunstervaring noemt ze een schilderij in een schoolboek dat ze als dertienjarige onder ogen kreeg. Een afbeelding van een van de poëtische boerentaferelen van Jean-Francois Millet. Het mooie contrast tussen licht en donker bij de negentiende-eeuwse Franse schilder en de liefde voor de natuur die uit het schilderij sprak, het maakte indruk op haar.“Voor het eerst besefte ik hoe met verf de werkelijkheid en gevoelens verbeeld kunnen worden op een manier die niet in woorden uit te drukken is.” Maar een kunstopleiding volgen? De negentienjarige Rokkaku overwoog het niet eens. Ze kocht kleurpotloden en schetsboeken en begon gewoon thuis in haar kamer met tekenen. Op papier haar stem vinden en weergeven wat in haar omging, het bleek nog niet zo gemakkelijk. Ze besloot buitenshuis inspiratie te zoeken. In daglicht zie je dingen helderder, zegt ze, zeker als je de natuur observeert. Voordat ze begon met tekenen bekroop haar soms wel een angstig moment, als ze de wind langs haar blote voeten voelde blazen.“Dan nam ik even de tijd om naar de onzichtbare kleuren te zoeken.” Buiten werken beviel haar goed. Niet veel later, toen ze ook was gaan schilderen, ging ze twee, drie keer per maand naar een groot stadspark in Tokio, een plek waar meer straatkunstenaars neerstreken. Met haar kleurpotloden en schetsboeken maakte ze daar dan tekeningen, heel veel tekeningen. Soms stopten wandelaars voor een praatje. Ze tekende samen met kinderen, en ook voldeed ze weleens aan een verzoek, zoals het portretteren van een aangelijnde hond. Niet dat ze daar bedreven in was, maar durf als beginnend 3

kunstenaar maar eens ‘nee’ te zeggen. Ruim twee jaar was het park haar atelier. Ze leerde er andere straatkunstenaars kennen en samen met hen exposeerde ze een paar keer in een voor de gelegenheid gehuurde ruimte.“Kunstacademiestudenten weten vast meer van kunstgeschiedenis en schildertechniek. Maar de vrijheid van de schilders in het park inspireerde me.” Waar Rokkaku van droomde, blijkt uit de gedichten die ze toen begon te schrijven: Klaar om alles te geven Klaar om alles te laten zien Klaar om alles te accepteren Klaar om alles lief te hebben Klaar om alles weg te gooien Klaar om te vechten Klaar om te vallen en kapot te gaan Klaar om sterk te worden Klaar om hard te lachen Klaar om alles lief te hebben Als haar poëzie ter sprake komt, begint ze te blozen. Ze is geen dichter of zanger, zegt Rokkaku.“Ik was heel stil en vond communiceren lastig. Na een gesprek voelde ik altijd schaamte. Elkaar echt begrijpen, het is lastig. Ik zocht naar een andere manier om met de wereld in contact te komen. Anders dan met taal.”

Kleurlandschap Terug naar het Amsterdamse atelier. Een week na de eerste, lichte kleurvegen is het grote doek onherkenbaar veranderd. De onderschildering is bedekt door een dromerig kleurlandschap zonder horizon, waarin groene vlindervormen, kaarsen en een grote gele bol zweven – een typerend Rokkakudecor met veel tinten geel, roze, groen en blauw. Al even kenmerkend is de prominente aanwezigheid van een meisje in manga-stijl, de Japanse stripverhalen. Dus met grote ogen en onrealistisch lange armen en benen. Die meisjes zijn een terugkerend thema in haar uitdijende oeuvre. Ze is geen uitgesproken manga-fan, zegt Rokkaku. Maar in de Japanse cultuur, waarin aan alles een ziel wordt toegekend, zijn cartoon-karakters alomtegenwoordig en maken ze op een vanzelfsprekende manier deel uit van het dagelijks leven. Pas toen ze in Europa ging wonen, besefte ze hoezeer de manga-cultuur haar had beïnvloed. Manga-karakters zijn in staat vele gevoelens op te roepen, zegt ze. Door de beweging van het haar en de vorm van de mond en de ogen, ervaar je als kijker wat het karakter beleeft. Manga-tekenaars, zegt ze vol bewondering, weten hun karakters met minieme lijndiktes te bezielen. Het meisje op het grote doek in haar Amsterdamse atelier heeft een groene jurk en lijkt met reuzenstappen het schilderij uit te rennen. Kijkt ze verschrikt achterom? De twijfel over dit op het eerste gezicht zo onschuldige tafereel groeit als in de geel-roze flora onder de voeten van het meisje contouren van schedels opdoemen, een terugkerend motief in haar werk. Ze houdt van de vorm van schedels en is ervan overtuigd dat zulke donkere elementen haar lichte kleuren lichter maken. Regelmatig experimenteert Rokkaku met nieuwe onderwerpen en technieken. Zo maakte ze grote installaties met stoffen sculpturen, beelden van beschilderd acrylaat en ook beschildert ze de laatste tijd oude Louis Vuitton-koffers die haar galeriehouder op veilingsites opduikelt. Maar hoeveel ze ook uitprobeert en experimenteert, steeds komt Rokkaku terug bij haar ‘meisjes’. Die horen bij haar en drukken haar persoonlijkheid beter uit, zegt ze. Meisjes noemt ze “fun to paint”. Ze bieden de kans om kleurrijke kleuren als geel en roze te gebruiken, en ze kan zich uitleven op vrolijke jurken en blije kapsels. Haar meisjes zijn ook nieuwsgierig en ze bruisen van de levenskracht. Iets van die energie slaat over naar de kijker, hoopt ze. De meisjes roepen vaak gemengde gevoelens op. Ze zijn een beetje in de war of beschaamd. Soms over iets in de buitenwereld, en soms komt de verwarring uit henzelf, zegt de kunstenaar. Of de meisjes op haar 4

lijken? Rokkaku denkt even na:“Hoewel ik verlegen en bedeesd ben, stop ik niet gauw om te doen wat ik me heb voorgenomen. Wat dat betreft lijken de meisjes op mij.” Ze zegt het, terwijl ze met haar vingertoppen kleurtoefjes aanbrengt op de groenige jurk van het meisje. “Het schilderij is voor 80 procent af”, zegt ze. Pottenkijkers in haar atelier hinderen haar allerminst. Sterker nog: ze vindt het fijn om haar werkwijze te demonstreren en kan zich, ook met publiek, goed concentreren. Op beurzen en in musea heeft Rokkaku live schilderijen van wel zeven meter breed gemaakt.“Het is geweldig om te schilderen op iets dat veel groter is dan ik zelf ben. Als ik heen en weer beweeg tussen de hoeken van zo’n enorm doek, beginnen de kleuren door mijn lijf te stromen. Die kleuren probeer ik in mijn hand te verzamelen om ze dan op doek te laten ronddraaien.” In 2002 schilderde ze voor het eerst voor een groot publiek op Design Festa, een tweedaagse kunstevenement dat twee keer per jaar in Tokio plaatsvindt. Duizenden amateurs, studenten, huisvrouwen en professionele kunstenaars kunnen daar een stand huren om hun werk te tonen aan tienduizenden bezoekers. In tegenstelling tot andere standhouders had Rokkaku niks meegenomen om te laten zien. Zittend op de grond van haar lege stand begon ze te tekenen en te schilderen, net als thuis. De bezoekers liepen aan haar stand voorbij. Hoe kon ze hun aandacht trekken, vroeg ze zich af. Met een overdreven dikke kwast ging ze aan de slag. Zonder effect.Toen ze in een opwelling de kwast weglegde en met haar hand begon te schilderen, bleven passanten wél staan.“Ik had weleens met een vinger een stukje geschilderd, maar nog nooit met mijn hele hand.” Het voelde meteen goed. Met haar hand schilderde ze die dag een reeks vijftien-minutenwerken – vooral kinderen, katten en dinosaurussen. Steeds meer bezoekers bleven stilstaan en begonnen vragen te stellen.Toen haar papier opraakte, zocht ze naar iets om op verder te werken. Overal lag karton van weggegooide verpakkingen. Fijn materiaal, ontdekte ze direct.“Als je met je hand schildert heeft karton een prettiger structuur dan papier. Het voelt warm en het is makkelijk: je kunt er stukken van afscheuren en als het klaar is kan je het rechtop tegen de muur zetten.” De ontdekkingen van die dag – met de hand op karton schilderen – wonden haar op. De positieve reacties sterkten haar bovendien: voor een paar euro per stuk had ze aan beursbezoekers diverse kunstwerken verkocht. In het park, tussen de straatkunstenaars, zou ze de nieuwe techniek verder ontwikkelen.

Takashi Murakami Vier jaar later, op haar 24ste, kon Rokkaku haar parttime baantjes in restaurants opzeggen en zich volledig concentreren op het schilderen. Een belangrijke rol daarbij speelden de beroemde Japanse kunstenaar Takashi Murakami (1962) en de Amsterdamse galeriehouder Nico Delaive (1957). Om de kunstcultuur in zijn land toekomst te bieden organiseerde Murakami met zijn bedrijf Kaikai Kiki vanaf 2001 tweemaal per jaar Geisai, een kunstbeurs in Tokio voor jonge kunstenaars. Op de vierde Geisai, in 2003, huurde Rokkaku voor het eerst een stand. Het leverde haar direct een aanmoedigingsprijs op. Drie jaar later, op de negende Geisai, kreeg ze een grotere prijs, nu van een jury met kunstzwaargewichten als François Pinault, de eigenaar van veilinghuis Christie’s, en architect Tadao Ando. Ook nodigde Murakami haar uit om in juni 2006 mee te doen aan een groepstentoonstelling met zes jonge Japanse kunstenaars op Art Basel, de belangrijkste beurs voor hedendaagse kunst ter wereld. Onder de bezoekers in Bazel was Nico Delaive, een galeriehouder met een voorliefde voor kleurrijke kunst (zoals van Karel Appel, Walasse Ting en Sam Francis). Hij viel voor Rokkaku’s meisjes:“Ze kijken soms boos, maar dat zijn ze niet. Kleurrijke, happy paintings zoals ik ze nog niet eerder had gezien.” Delaive nodigde Rokkaku uit om naar Amsterdam te komen. Maar nog voordat zij daarop kon ingaan, bezocht de galeriehouder een paar maanden later op uitnodiging van Murakami de tiende Geisai-beurs in Tokio. ’s Ochtends om acht uur, nog voor de officiële opening, bezocht Delaive de beursstand van Rokkaku. Tegen de wanden stonden zo’n veertig schilderingen op karton, allemaal meisjes met grote ogen.Tot haar verbazing kocht Delaive ze allemaal.Tegelijk nodigde hij haar uit voor een tentoonstelling in Amsterdam. Die expositie, begin 2007, betekende het begin van een voor beiden vruchtbare samenwerking. Takashi Murakami opende deuren voor Rokkaku. Hij oordeelde meestal streng over haar kunst, zegt Rokkaku.“Murakami wilde me iets leren. Mijn werk was niet origineel genoeg, zei hij. Of ik iets had aan 5

zijn adviezen? Niet voor het schilderen, wél voor mijn begrip van de kunstmarkt. Als ik wilde overleven in de kunstwereld, zei hij, moest ik sterk zijn, in vele opzichten. Van zijn adviezen heb ik tot op de dag van vandaag plezier.” Delaive had grote invloed op haar werk en werkwijze. De galeriehouder kocht opgespannen doeken voor haar. De overstap naar linnen voelde aanvankelijk onwennig, zegt Rokkaku. Karton beschilderde ze altijd op de grond. Op doek werkte ze opeens staand; druipende verf, een techniek die ze inmiddels veelvuldig toepast, had ze niet eerder meegemaakt. Het nieuwe medium stelde meer eisen. Haar kartonnen schilderingen plaatste ze dakpansgewijs tegen de muur, zodat ze één groot kunstwerk leken. Een schilderij is een kunstwerk dat aan zichzelf genoeg heeft en als zelfstandig kunstwerk aan de muur hangt – een heel ander uitgangspunt. Rokkaku werd een wereldburger. Na haar kennismaking met Delaive kwam ze regelmatig naar Amsterdam om hier te schilderen. In 2010 vestigde ze zich in Berlijn en sinds kort is Porto haar vaste woon- en verblijfplaats. Ze bezocht vele musea en raakte ze alsnog vertrouwd met de kunstgeschiedenis. Zo zag ze in New York op haar 22ste voor het eerst schilderijen van Jackson Pollock, Cy Twombly en Jean-Michel Basquiat. Wow! zegt ze, alsof ze onbekende familieleden leerde kennen. Bij haar eerste bezoek aan het Museum of Modern Art voelde ze vooral een schok van herkenning op de afdeling met het abstract expressionisme, de naoorlogse Amerikaanse schilderstroming. De meeste indruk maakte een doek van Cy Twombly.“Alsof het vol licht en wind zat, ontplofte en tegelijkertijd kalm was. De hele zaal hing zinderde door dat schilderij van energie.” Opnieuw, net als met het schilderij van Millet op de middelbare school, ervaarde ze dat schilders in staat zijn om gevoelens te laten reizen, door tijd en ruimte.

Zwarte verf In haar Amsterdamse studio legt Rokkaku de laatste hand aan het grote doek waar ze tien dagen aan werkte. De laatste jaren schildert ze minder impulsief achter elkaar door, zegt ze. Nu loopt ze soms voor een doek en wacht ze tot de kleuren en vormen tot haar komen. En in de eindfase neemt ze soms ruim de tijd om na te denken over de laatste toevoegingen. Met een markeerpotlood heeft ze over de witblauwe vegen op het grote doek een woud van mini-bomen getekend, waartussen konijnen en andere beesten rondhuppen. Deze kleine tekeningen zijn alleen van dichtbij te zien. Als je goed kijkt, zegt Rokkaku, is alles in de wereld bezield. Nee, een titel geeft ze haar schilderijen nooit.“Laat de kijker het zelf maar bedenken”, zegt ze met een glimlach. Als ze te horen krijgt dat haar schilderijen jeugdherinneringen oproepen en kijkers doen terugdenken aan de tijd dat ze als kind zelf helemaal opgingen in tekenen en schilderen, beschouwt ze dat als een compliment. Tijd om het grote doek los te laten.Tussen de vele potten met lichtgekleurde verf in haar Amsterdamse studio staat één potje met zwarte verf. Alleen bedoeld om mee te signeren. Haar naam op een doek zetten, het is de enige handeling waarvoor Rokkaku een penseel gebruikt. Een zwierige signatuur heeft ze niet. Vastberaden tekent ze met Japanse letters:

ロッカクアヤコ

Arjen Ribbens, mei 2019

Museum Jan van der Togt, 2019. 7

Studio Amsterdam, 2019. 8

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-016), 2019, acrylic on canvas, 170 x 200 cm., signed. 9

Live painting in Museum Jan van der Togt, 2019. 10

Live painting in Museum Jan van der Togt, 2019. 12

Museum Jan van der Togt, 2019. 13

Museum Jan van der Togt, 2019. 16

Museum Jan van der Togt, 2019. 17

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-039), 2019, acrylic on canvas, 50 x 60 cm., signed. 18

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-038), 2019, acrylic on canvas, 50 x 60 cm., signed. 19

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-009), 2019, acrylic on canvas, 145 x 75 cm., signed. 20

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-006), 2019, acrylic on canvas, 145 x 75 cm., signed. 21

Ayako Rokkaku in her studio in Berlin, 2019. 22

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-015), 2019, acrylic on canvas, 120 x 190 cm., signed. 23

Ayako Rokkaku in her studio in Amsterdam, 2019. 26

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-017), 2019, acrylic on canvas, 180 x 140 cm., signed. 27

Ayako Rokkaku live painting at the KunstRAI Art Amsterdam, 2019. 28

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-029), 2019, acrylic on canvas, 200 x 300 cm., signed. 29

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-018), 2019, acrylic on canvas, 150 x 100 cm., signed. 30

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-003), 2019, acrylic on canvas, 100 x 140 cm., signed. 31

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-002), 2019, acrylic on canvas, 100 x 140 cm., signed. 32

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-001), 2019, acrylic on canvas, 90 x 140 cm., signed. 33

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-007), 2019, acrylic on canvas, 60 x 90 cm., signed. 34

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-004), 2019, acrylic on canvas, 60 x 90 cm., signed. 35

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-005), 2019, acrylic on canvas, 70 x 60 cm., signed. 36

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-019), 2019, acrylic on canvas, 150 x 100 cm., signed. 37

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-008), 2019, acrylic on canvas, 60 x 90 cm., signed. 38

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-020), 2019, acrylic on canvas, 70 x 60 cm., signed. 39

Ayako Rokkaku in her studio in Amsterdam, 2019. 40

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-028), 2019, acrylic on canvas, 130 cm. diameter, signed. 41

Ayako Rokkaku live painting at Gallery Delaive Amsterdam, 2019. 42

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-030), 2019, acrylic on canvas, 225 cm. diameter, signed. 43

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-023), 2019, acrylic on canvas, 90 cm. diameter, signed. 44

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-022), 2019, acrylic on canvas, 90 cm. diameter, signed. 45

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-024), 2019, acrylic on canvas, 90 cm. diameter, signed. 46

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-021), 2019, acrylic on canvas, 90 cm. diameter, signed. 47

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-049), 2019, acrylic on canvas, 90 cm. diameter, signed. 48

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-050), 2019, acrylic on canvas, 90 cm. diameter, signed. 49

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-026), 2019, acrylic on canvas, 130 cm. diameter, signed. 50

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-025), 2019, acrylic on canvas, 130 cm. diameter, signed. 51

Ayako Rokkaku painting in her studio in Amsterdam, 2019. 52

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-027), 2019, acrylic on canvas, 130 cm. diameter, signed. 53

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-012), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. 54

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-010), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. 55

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-011), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. 56

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-014), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. 57

Ayako Rokkaku painting in her studio in Amsterdam, 2019. 58

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-013), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. 59

Ayako Rokkaku live painting in Jan van der Togt Museum, Amstelveen 2019. 60

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-048), 2019, acrylic on canvas, 100 x 140 cm., signed. 61

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-047), 2019, acrylic on canvas, 140 x 120 cm., signed. 62

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-051), 2019, acrylic on canvas, 140 x 180 cm., signed. 63

Girls with a soul – the paintings of Ayako Rokkaku Ayako Rokkaku’s Amsterdam studio is bathed in bright northern light. Perched on the top floor of a tall canal house, its great glass façade blurs the boundary between the inside and the outside.The view is majestic: there’s the Rijksmuseum, and the roofs of the old town, but most of all there’s the sky over Amsterdam.The quality of the light has influenced her work, Rokkaku says. In Japan, where she was born, the light is softer.The clear Amsterdam light has infused the seductive colours that mark her paintings. Rokkaku, 1.56m in her stocking feet, is standing in front of a newly mounted blank canvas wider and taller than she is. She uses her fingers to mix some white and pink acrylic paint on a plastic plate.Then, with a supple movement of her wrist, she scoops up a dollop of the mixture and puts it on the canvas, a smear at the bottom, then one in the middle, and finally, standing on the tip of her toes, one in the left hand corner. She makes the sound of a drum player caressing the cymbals with his brushes, the ssszz-ssszz sometimes culminating in a subtle scratching as her nails move through the fresh paint smears. Rokkaku sees painting as a ritual. Each new painting starts with a colour base – the intuitive phase. Unhindered by any preconceived ideas she covers the canvas in a cloudy mix of light, overlapping smears of colour.The use of her right hand is much in evidence: many of the smears are the shape of a quartercircle, 9 to 12 on the face of the clock. That base, she says, is just a prelude to the later painting. Once it is finished, she leaves it to dry and continues work on one of her other paintings.The new canvas can wait until another day. Step by step, layer by layer, the contours of the new creation come to her.

Ready to give her all The story of how Ayako Rokkaku (Tokyo, 1982) became a successful artist is a remarkable one. One day, while at home, she began to draw. She then discovered her own painting technique at an art show, and went on to further develop while working alongside street artists in the park. The story begins with her learning to become a graphic designer. During the course, she came to realize that graphic design is a profession in which the demands of the client are central. But that did not fit with the desires that she had as a 19-year-old – she wanted to do something which allowed her to express her own feelings. She decided to take up drawing. As a child she had been a great doodler, but had not done it for years. Nor was she much of a museum goer. So the announcement of her intention to become an artist came as a bit of a surprise to her friends and family. Rokakku’s first exposure to art was seeing a painting in a book when she was 13. It was one of JeanFrançois Millet’s poetic rural scenes.The striking contrast between light and dark used by the French painter and his love of nature made a big impression. ‘I became aware, for the first time, that reality and feelings can find expression in paint in a way that is not possible in words.’ Rokkaku did not for one minute contemplate going to an art academy. She simply bought some crayons and sketchpads and got to work in her room at home. But finding her voice on paper turned out to be a difficult task. She decided to take her work outside. Daylight will make you see things more clearly, she says, particularly when you observe nature. Before she would start to draw the wind on her bare feet would sometimes stop her in her tracks.‘I would have to take some time to search for the invisible colours.’ She liked working outside. And a bit later, when she had started painting, two or three times a month she would go to a big Tokyo park, where street artists gathered. With her crayons and sketchpad, she would produce one drawing after another. Sometimes passers-by would stop for a chat and sometimes children would join in. Every once in a while, she would do a portrait of someone’s dog on request. Not that it turned out very well but, as a budding artist, who was she to say no?

The park was her studio for over two years. She got to know other street artists and together they would mount exhibitions in a rented space.‘Art school students probably know more about the history of art and painting techniques. But the freedom in the way the park painters expressed themselves inspired me.’ Rokkaku’s dreams are apparent in the poems that she then began to write: Ready to give my all Ready to show all Ready to accept all Ready to love everything Ready to throw away everything Ready to fight Ready to fall and break Ready to become strong Ready to laugh loudly Ready to love everything Mention of her poems make her blush. She does not consider herself a poet or a singer, she says.‘I was a quiet girl and I had trouble communicating. Conversations always left me with a feeling of embarrassment. To really understand another person is very difficult. I tried to find a way other than language to come into contact with the world.’

Landscape of colour Back at the Amsterdam studio the big new canvas has undergone a complete transformation in just a week’s time.The base of light smears of colour has been covered by a dreamlike colour landscape without a horizon in which green butterfly shapes, candles and a big yellow sphere float – a typical Rokkaku scene suffused with shades of yellow, pink, green and blue. Equally characteristic are the manga-style girls from the Japanese cartoons. Big eyes, unrealistically longlimbed, the girls put in a frequent appearance in Rokkaku’s growing body of work. Rokkaku is not a particular fan of manga, she says. But in Japanese culture, where everything has a soul of its own, cartoon characters are everywhere and form a natural part of everyday life. It was only when she moved to Europe that Rokkaku became aware of their influence. Manga characters can evoke many different feelings, she says.The way the hair moves and the shape of the mouth tell you what the character is experiencing. She admires the Manga artists because they are able to put life into their characters by minimal differences in the thickness of the lines. The girl on the big canvas in Amsterdam is wearing a green dress and seems to be escaping from the confines of the painting. Is she looking back in fright? Alarmingly, the yellow-pink flowers underneath her feet reveal the shapes of skulls, a recurring motif in Rokkaku’s work. She likes the shape of skulls and is convinced that such dark elements actually make her bright colours brighter. Rokakku often experiments with new subjects and techniques. She has created big installations using cloth sculptures, sculptures of painted Perspex and lately she has been painting old Louis Vuitton suitcases which her gallery owner buys for her at auctions. But no matter how much she experiments she always returns to her ‘girls’.They are part of her and express her personality, she says. And girls are fun to paint. They give her a chance to use bright colours such as yellow and pink and she can indulge her taste for colourful dresses and happy hairdos. Her girls are curious and brimming with a zest for life. Some of that energy communicates itself to the viewer, she hopes.The girls often evoke mixed feelings.They may be a little confused or embarrassed, about something in the outside world or perhaps the confusion springs from themselves, the artists says.

Are the girls like her? Rokkaku needs a few moments to think about this.‘I am shy and retiring but it doesn’t stop me from doing what I want to do.That is where the girls are like me.’ She is putting small dots of colour on the girl’s greenish dress as we talk.‘It’s 80 percent done,’ she says. Rokkaku does not mind having people around when she works, quite the reverse. She loves to demonstrate how she works and is able to concentrate despite the presence of prying eyes. She has created paintings in public in the past, some seven meters wide, at fairs and in museums.‘It is wonderful to paint on a canvas that is much bigger than I am. As I move from one place to another the colours start to flow through me. I try to gather them in my hand and then make them swirl on the canvas.’ In 2002 she painted in front of a large audience for the first time at the Design Festa, a two-day event that takes place in Tokyo twice a year.Thousands of amateurs, students, housewives and professional artists gather there and show their work to tens of thousands of visitors. Unlike the other exhibitors, Rokkaku did not bring any samples of her work. Sitting on the floor of her empty stand she started to draw and paint, just as she did at home. No one paid any attention to her. In an effort to draw people’s attention she started to paint with a very thick brush, but to no avail.Then she ditched the brush and started using her hand.This time people stopped and watched.‘I had used my fingers before to paint but never my whole hand.’ It felt right straightaway, she says. That day she ‘hand painted’ a series of 15-minute works – especially children, cats and dinosaurs. More and more people stopped and asked questions. When she ran out of paper she started working on the cardboard wrappers that were littering the floor. She immediately took to the material.‘If you use your hand to paint you find that cardboard has a nicer feel. It feels warm, it’s easy to tear off pieces and you can stand it against a wall when you’re done.’ The events of that day – using her hand to paint on cardboard – were exciting discoveries. She says she felt heartened by the positive reactions of the public and she had even managed to earn a little money by selling some of her stuff. In the park, in between the street artists, she would further develop new techniques.

Takashi Murakami Four years later, at just 24, Rokkaku could afford to say goodbye to her part-time waitressing jobs and concentrate fully on painting, largely thanks to Japanese artist Takashi Murakami and Amsterdam gallery owner Nico Delaive (1957). Murakami and his company KaiKai Kiki have been organising a twice-yearly art fair for young artists in Tokyo called Geisai since 2001. Rokkaku hired a stand at the fourth edition of Geisai in 2003 and immediately won an incentive award.Three years later, at the ninth edition of Geisai, she won a bigger prize, supported by jury heavyweights such as François Pinault , the owner of Christie’s, and architect Tadao Ando. Murakami also invited her to take part in a group exhibition with six other young Japanese artists at Art Basel, the most prestigious modern art fair in the world, in June 2006. Among the visitors to the fair was Dutch gallery owner Nico Delaive, who has a preference for colourful art, such as works by Karel Appel, Walasse Ting and Sam Francis. He immediately fell for Rokkaku’s girls. ‘Sometimes they look angry but they’re not.These were colourful, happy paintings such as I had never seen before,’ he says, looking back. Delaive invited Rokkaku to come to Amsterdam. But before she had a chance to say yes the gallery owner accepted an invitation to visit the 10th Geisai fair in Tokyo. At 8am, before the official opening of the fair, Delaive sought out Rokkaku’s stand where some 40 paintings of cardboard of saucer-eyed girls were stacked against the wall.To her surprise he bought them all. He also invited her to exhibit in Amsterdam in 2007. It was the start of a mutually fruitful collaboration.

Takashi Murakami opened doors for Rokkaku. He was usually quite severe in his criticism, Rokkaku says. ‘Murakami wanted to teach me something. My work was not original enough, he said. His advice did not really influence my art but it did give me a better understanding of the art market. If I wanted to survive in the art world, he said, then I had to be strong, in many aspects. I have had pleasure from his advice to this very day.’ Delaive did influence the way she worked in that he started buying big canvases for her.The step to paint on linen felt a bit strange to start with, Rokkaku says. When she painted on cardboard she would sit on the floor.The canvas forced her to work standing up. Dripping paint, something she had not come across before, became a favourite technique. The new medium made other demands on her. Rokkaku was used to placing her cardboard paintings so they overlapped like roof tiles, making them look like a single work of art. A painting on canvas is an autonomous piece – a completely different starting point. Rokkaku became a citizen of the world. After meeting Delaive she regularly came to paint in Amsterdam. In 2010 she went to live in Berlin and just recently she based herself in Porto. She visited museums and became familiar with the history of art. When she was 22 she went to New York’s Museum of Modern Art and discovered the work of Jackson Pollock, Cy Twombly and Jean-Michel Basquiat. On seeing the abstract expressionists, she immediately experienced a shock of recognition. Cy Twombly in particular impressed her.‘It was as if it was full of light and wind, explosive and calm at the same time.The whole room was electrified by that depiction of energy,’ she says. Like the Millet painting all those years ago, the Twombly painting made her realise that painters are able to make feelings travel through time and space.

Black paint In her Amsterdam studio Rokkaku is putting the finishing touches to the large canvas that she has been working on for the last 10 days. She no longer works at a painting without stopping, she says. She walks up and down in front of the canvas and waits for the colours and shapes to come to her. In the end phase she now takes ample time to think about the final touches. She has used a marker pen to draw a forest on the white blue smears, with rabbits and other animals frolicking among the miniature trees.The animals can only be seen from up close.‘If you look carefully everything in the world has a soul,’ she says. Her paintings are untitled.‘It’s the spectators’ job to come up with their own,’ she says with a smile. She regards it as a compliment to hear people say her paintings remind them of the time when they were little and themselves immersed in drawing and painting. It is time to let go of the big canvas. Between the pots of brightly coloured paint there is one with black paint. It is for signing purposes only and the only time Rokkaku uses a brush. Hers is not a signature to be dashed off in a moment. With a steady and determined hand she shapes the Japanese characters: ロッカクアヤコ. Arjen Ribbens, May 2019 Vertaling Robin Pascoe

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-007), 2019, acrylic on cardboard, 86 x 76 cm., signed. 69

Ayako Rokkaku painting in her studio in Amsterdam, 2019. 70

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-019), 2019, acrylic on cardboard, 74 x 73 cm., signed. 71

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-004), 2019, acrylic on cardboard, 75 x 51 cm., signed. 72

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-006), 2019, acrylic on cardboard, 88 x 59 cm., signed. 73

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-002), 2019, acrylic on cardboard, 43 x 75 cm., signed. 74

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-020), 2019, acrylic on cardboard, 81 x 43 cm., signed. 75

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-014), 2019, acrylic on cardboard, 80 x 90 cm., signed. 77

Ayako Rokkaku painting in her studio in Amsterdam, 2019. 78

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-015), 2019, acrylic on cardboard, 47 x 89 cm., signed. 79

Ayako Rokkaku at work in her studio in Amsterdam, 2019. 80

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-017), 2019, acrylic on cardboard, 64 x 80 cm., signed. 81

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-008), 2019, acrylic on cardboard, 90 x 80 cm., signed. 82

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-018), 2019, acrylic on cardboard, 80 x 74 cm., signed. 83

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-005), 2019, acrylic on cardboard, 58 x 75 cm., signed. 84

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-016), 2019, acrylic on cardboard, 75 x 79 cm., signed. 85

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-012), 2019, acrylic on cardboard, 90 x 80 cm., signed. 86

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-010), 2019, acrylic on cardboard, 91 x 80 cm., signed. 87

Studio Amsterdam, 2019. 88

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-003), 2019, acrylic on cardboard, 74 x 48 cm., signed. 89

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-011), 2019, acrylic on cardboard, 72 x 90 cm., signed. 90

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-009), 2019, acrylic on cardboard, 80 x 90 cm., signed. 91

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-001), 2019, acrylic on cardboard, 81 x 48 cm., signed. 92

Ayako Rokkaku, Untitled (AR19-013), 2019, acrylic on cardboard, 90 x 80 cm., signed. 93

Ayako Rokkaku in her studio in Amsterdam, 2019. 94

魂を持つ少女 - ロッカクアヤコの絵画

ロッカクアヤコのアムステルダムスタジオは、きりっとした北からの光に浸っている。彼女のスタジオは運河沿いの家の最上階にある。印象的なガラスのファサードが、内側でも外側でもないという錯覚を引き起こす。その景色は雄大で、ライクス美術館（Rijksmuseum）、街の景観、そして特にアムステルダムの空を一望できる。多くの光が彼女の作品に影響を与えている、とロッカク氏は語る。彼女の出身地である日本の光は柔らかい。アムステルダムの光は彼女が絵に使う魅惑的な色を明るくする。 5 フィート 1 インチ（約 155cm）の彼女のより高く、幅も広い真っ白のキャンバスの前に立つと、彼女はくつろいでいるように見える。彼女はプラスチック皿の上に白とピンクのアクリル絵の具を指で混ぜる。彼女は混ぜたひとかたまりを拾い上げて、手首の優雅な動きでキャンバスに塗る。彼女は下から始めて、手を真ん中になぞり、そしてつま先で立って、左上隅に手を加える。その音は、ジャズドラマーがドラムヘッドをブラシで叩くのを彷彿とさせる。そのシュッシュッという音は、時おり彼女が新鮮なペンキの層を通して指の爪を引きずり、かすかな傷を付けて止まる。ロッカクにとって絵画は、独自の習慣を持った儀式である。新しい絵はカラフルなベースの作成、つまり直感的な段階から始まる。その動きは先入観に縛られておらず、あらかじめ計画されていない。彼女はキャンバスを軽く重なり合う色の積み重ねで覆う。彼女が右手で描いているのは明らかだ。渦巻きの多くは四分円で、文字盤上の 9 から 12 の間の曲線である。下塗りは、ロッカクによると、絵画そのものの前置きにすぎない。それが終わると、絵の具を乾かし、他の作品に焦点を移す。新しいキャンバスが明日には彼女をどこへ連れて行くのか。段階的に、それぞれの新しいレイヤーが追加されるにつれて、彼女は新たな創造の輪郭をより認識するようになる。すべて与える準備ができた

ロッカクアヤコ（東京、1982 年生まれ）が芸術家になり、非常に成功し、彼女自身の絵画技術を創り上げることができたのには珍しい経緯がある。ある日彼女は家で落書きを始めた。そしてあるアートショーで独自の技法を発見し、さらにストリートアーティストの集まる公園で制作するなかでさらなる発展を遂げていったのだ。

それはグラフィックデザイナーになるための勉強から始まった。ロッカクは、コースの間、デザイナーであることは、クライアントの希望が中心的な役割を果たす従属的な役割であることに気付いた。これは 19 歳の彼女が夢見ていたものではなかった。彼女自身を表現することを可能にする何かを望んでいたのだ。彼女は再び絵を描くことを決めた。子供の頃落書きが大好きだったが、しばらくは描いていなかったし美術館に行くこともなかった。彼女がアーティストになりたいと言ったとき、周りは驚いた。芸術についての知識について尋ねられたとき、彼女は 13 歳のときの学校の教科書に載っていた絵画のことを言及した。ジャン=フランソワ・ミレーの作品の、のどかな牧歌的風景。19 世紀の芸術家の作品に使われる明暗の微妙なコントラスト、そして絵画に表れる彼の自然への愛が深い印象を与えた。「言葉で構成されていない言語を使って感情や現実を絵の具で表現することができることに初めて気づきました。」それで美術学校に行ったのかというと、19 歳のロッカクはそれを考えさえしなかった。クレヨンとスケッチブックを買って、部屋で絵を描き始めた。紙の上に自分の声を見つけ、自分を表現することは、思ったよりも難しいことがわかった。彼女は外でインスピレーションを見つけることを試みた。特に自然を観察するとき、日中の光の中で物事はより明確になる、と彼女は説明する。彼女は風が素足の足元でささやくのを感じたとき、描き始める直前に不安を覚える瞬間を経験することが時々あった。「息を吸い、目に見えない色を探します。」彼女は外で描くことを好んだ。少し後の事だが、彼女は毎月 2、3 回東京のストリートアーティストの集まる広い公園に行った。クレヨンとスケッチブックを使って、ひたすら描いた。時々通行人が立ち止まって話しかけた。彼女は時には子供たちと一緒に絵を描き、時にはつながれた犬の肖像画を依頼されて描くこともあった。特に熟練していたわけではないが、始めたばかりのときは断りにくいものだ。公園は 2 年間彼女のスタジオだった。彼女は他のストリートアーティストと知り合いになり、一緒に作品を年に 2、3 回、スペースを借りて展示した。「美術学校の生徒たちのほうが美術史や技法についてよく知っているでしょう。でも公園にいるアーティストたちがいかに自分を表現するか、その自由さに刺激を受けました。」当時ロッカクが書いた詩が、彼女の夢を例示している。 96

ぜんぶあげる覚悟をぜんぶ見せる覚悟をぜんぶ受け入れる覚悟をぜんぶ愛する覚悟をぜんぶ捨てる覚悟を戦う覚悟を落ちて壊れる覚悟を強くなる覚悟を大声で笑う覚悟をぜんぶ愛する覚悟を詩のことに言及すると彼女は顔を赤らめる。自分は詩人でも歌手でもない、と彼女は言う。「私は静かで、コミュニケーションが苦手でした。会話の後はいつも困惑した思いが残りました。本当にお互いを理解するのは難しいです。私は世界と繋がる別の方法を探していました。言葉ではない何かを。」

色のランドスケープ

アムステルダムのスタジオに戻ろう。大きなキャンバスは、最初に色が塗られてからわずか 1 週間で別物になっていた。下塗りは、地平線のない夢のような色のカラースケープ、緑の蝶の形、キャンドル、そして大きくて浮いている黄色い球体で覆われている - 黄色、ピンク、緑、そして青がたくさん使われたロッカク独特の装飾だ。もう一つの特徴的で目立つのは、日本のマンガスタイルの女の子だ。大きな目と非現実的に長い腕と脚。これらの女の子は彼女の成長する作品の中で繰り返し現れるテーマだ。ロッカクは、漫画の大ファンではないと言う。しかし、すべてが魂を持っている日本文化では、漫画のキャラクターはあらゆるところに存在し、日常生活の一部になっている。彼女がマンガ文化の影響を受けていることに気づいたのは、ヨーロッパに引っ越してからだった。マンガのキャラクターはあらゆる種類の感情を引き出すことができる、と彼女は言う。キャラクターの髪の動き、目と口の形によって、見る人はキャラクターが何を体験しているのかが分かる。マンガ家は、最小限の線の太さを使って自分たちのキャラクターに魂を与える方法を知っている、と彼女は賞賛する。

彼女のアムステルダムスタジオの大きなキャンバスにいる女の子は、緑色のドレスを着ていて、ペインティングの境界を超えてくるように見える。怖がって振り返っているのだろうか？最初は無邪気なシーンであるように思われるものについての疑念は、少女の足元の黄色とピンクの植物がどんどん頭蓋骨のように見え始めるにつれ強まり、これは彼女の作品には繰り返し現れるテーマになっている。彼女は頭蓋骨の形が好きで、これらの種類の暗い要素が自分の色を引き立たせるのに役立つと確信している。ロッカクは新しい対象やテクニックを定期的に試している。彼女は布製の彫刻からなる大規模なインスタレーションを制作し、アクリルで彫像を塗り、そして最近は彼女のギャラリー所有者がオークション会場で見つけた古いルイ・ヴィトンのスーツケースを塗り始めた。にもかかわらず、彼女がどれだけ多くのことを試み、どれほど多くのことを実験しても、ロッカクは彼女の「女の子」に戻り続ける。それらは自分の一部であり、自分の性格をよりよく表現してくれる、と彼女は言う。女の子は描いていて楽しい。黄色やピンクのようなカラフルな色を使うことができるし、かわいいドレスとハッピーな髪型を楽しんで描くことができる。この女の子たちは好奇心旺盛で人生を謳歌している。彼女は見る人もそのエネルギーを手に入れることを願っている。女の子はしばしば対立する感情を喚起する。彼女たちは少し混乱していたり恥ずかしがったりする。ロッカクによると、これは外の世界の何かに関係していることもあり、内的な対立の結果であることもあるという。この女の子たちは彼女に似ているのだろうか？ロッカクはそれについて少し考える。「恥ずかしがり屋で臆病ではあるけれど、決心を固めたならば、私は簡単にあきらめたりしない。その点では似てますね。」彼女は女の子の緑のドレスに指先で水玉模様を描きながらこう言う。「作品は 80 パーセントぐらい完成しました。」彼女は他人が自分のスタジオに侵入しても構わないようだ。それどころか、彼女は自分の手法を共有することを楽しんでいて、観客がいても集中することができる。ロッカクは、展示会や美術館で、幅 7 メートルに及ぶ絵画をライブで制作してきた。「私自身よりもはるかに大きい何かを描くのは素晴らしい気分です。私が巨大なキャンバスの角の間を行ったり来たりしている間に私には色が本当に彼らの魔法を働かせ始めるように感じます。私は自分の手で色を集めてキャンバス上でそれらを回転させようとしています。」

彼女が最初に大勢の観客の前で描いたのは、東京で年 2 回開催される 2 日間のアートイベントである、2002 年のデザインフェスタだった。何千人ものアマチュア、学生、主婦、プロの芸術家が展示会でブースを借りて、何万人もの訪問者に作品を披露することができる。他の出展者とは対照的に、ロッカクは展示用に何も持ってこなかった。彼女は何もないブースの床に座り、家でやるように絵を描き始めした。訪問者は彼女のブースを通り過ぎた。彼女はどうやって注意を引くことができるのかと自問した。彼女は過度に太い筆を選び、書き始めた。効果はなし。彼女が気まぐれにブラシをやめ、代わりに手を使うようになったときに、通行人の興味を惹きつけた。「以前に指を使って細かい部分を描いたことはあったけれど、手のひら全体を使ったことはありませんでした。」それがしっくりきた。彼女の手を使って、彼女は主に子供、猫、恐竜を特集した一連の 15 分のプロジェクトを作成した。次第に多くの訪問者が立ち止まり、彼女に質問をし始めた。紙がなくなり、何か他に描くものを探す必要があった。捨てられた箱のダンボールがあちこちに散らばっていた。彼女はすぐにそれが描くための素晴らしい素材であることを知った。「手を使って描く場合、ダンボールは紙よりも優れた構造をしています。暖かく、描き易い。少し切り取り、完成したら壁に垂直に立てることができます。」彼女がその日にした発見 – 手を使ってダンボールに描くこと – に彼女はわくわくした。肯定的な反応は彼女の決意を強めた：展覧会の訪問者に各 2、3 ユーロ（数百円）で様々な作品を売ることができたのだ。そして公園で、ストリートアーティストたちの中で、さらなる新しい技法を発展させていったのだ。村上隆

4 年後の 24 歳の時に、ロッカクはレストランのアルバイトをやめ、フルタイムで絵に集中した。有名な日本のアーティスト、村上隆（1962 年）とオランダのギャラリーオーナー、Nico Delaive（1957 年）もこの決定に重要な役割を果たした。村上と彼の会社であるカイカイキキは、2001 年に東京で若手アーティストのためのアートフェア「GEISAI」を企画し、日本におけるアートの未来を強化する手助けをした。ロッカクは、2003 年に GEISAI＃４で初めてブースを借りた。彼女はすぐに独創的な賞を受賞した。3 年後、 GEISAI#9 で、彼女はより大きな賞を受賞した。審査員には、Christie のオーナーである FrançoisPinault、そして建築家の安藤忠雄のようなアート界の著名人が含まれていた。2006 年 6 月には、村上は彼女に、世界で

最も重要な現代美術見本市である Art Basel での 6 人の日本の若手芸術家と共にグループ展に参加するよう招待した。 Basel 展への訪問者の一人に、(Karel Appel、Walasse Ting 、Sam Francis のような)カラフルな芸術を好むギャラリーオーナー、Nico Delaive がいた。彼はロッカクの描く女の子に惹かれた。「怒っているように見えて、そうではない。今まで見たことのない、カラフルで幸せな絵だ。」 Delaive はロッカクをアムステルダムに来るよう誘った。しかしほんの数か月後に、彼女がその招待に応える前に、彼は村上からの依頼で、東京で開催された GEISAI#10 を訪れた。フェアが正式に開場となる前の 8 時に、Delaive はロッカクのブースを訪れた。壁には約 40 点のダンボールの絵が並べてあった。すべて大きな目の女の子の絵だ。Delaive がそれらすべてを買い上げ、彼女を驚かせた。彼はまた、アムステルダムで彼女の作品を展示するよう誘った。2007 年初めのこの展覧会は、実りあるコラボレーションの始まりだった。村上隆がロッカクのために扉を開いたのだ。いつも彼女の仕事に対してかなり批判的だったとロッカクは言う。「村上さんは私に何かを教えたかったのだと思います。彼は私の作品が独創性に欠けると言いました。そのアドバイスが役に立ったかというと、私の描き方は変わりませんでしたが、アート市場に関する私の知識は増えました。アートの世界で生き残りたければ様々な面で強くなければならない、と教えられました。当時彼のアドバイスが聞けたことを嬉しく思います。」 Delaive は彼女の作品や手法により大きな影響を与えた。彼は彼女に大きなキャンバスを買った。リネンへの移行には最初は不自然さを感じていた、とロッカクは言う。彼女は地面に座りながらダンボールに描くのに慣れていた。今度は立って描かなければならず、塗料が滴り落ちる。これは彼女が現在の作品に通常使用している技術であり、それもまた新しいものだった。この新しい媒体ははるかに過酷だった。彼女はかつて壁に自分の絵を並べ、大きなアート作品のように見せていた。絵画は自立できる芸術作品、壁に掛けることができるもの- 出発点は完全に異なっていた。ロッカクは国際人になった。彼女はアムステルダムを定期的に訪問し、 Delaive との会談の後に描いた。彼女は 2010 年にベルリンに引っ越し、現在ポルトに定住している。彼女はその間にたくさんの美術館を訪れ、現在は美術史に精通している。彼女は 22 歳の時にニューヨークで Jackson Pollock、Cy Twombly、Jean-Michel Basquiat による絵画を初めて見た。うわー！と彼女は叫ぶ。長い間姿を消していた親戚に会うようなものだった。

100

初めて近代美術館を訪れたとき、戦後のアメリカの芸術運動である抽象表現主義の部屋で感じた帰属意識に圧倒された。Cy Twombly によるキャンバスが彼女に永続的な印象を与えた。「それは光と風に満ちていて、まるで爆発と静寂が同時に起っているようでした。部屋全体が絵画のエネルギーで活気を帯びていました。」中学校で見たミレーの絵のようでした。彼女は、画家がどのようにその感情を時空を超えて広めることができるかを見た。黒い絵の具

ロッカクはアムステルダムのスタジオで、大きなキャンバスの仕上げをしている。この作品に 10 日間取り組んできた。彼女の仕事は過去数年間で落ち着いてきた、と彼女は言う。今はキャンバスを通り過ぎて色や形が自分に語りかけるのを待つことができる。そして最後の段階で、彼女は今、仕上げについてじっくり考える。彼女はグリースペンシルを使って、大きなキャンバスの大きな青白のストロークに小さな木の森を加える。ウサギなどの動物が木々の間で遊んでいる。これらの小さな絵は近くで見て初めて見ることができる。世界のすべてのものが生きていて、すべてに魂がある、とロッカクは言う。彼女は自分の作品にタイトルを付けない。「見る人それぞれで想像してもらいます」と彼女は大きな笑顔で言う。彼女の絵に子供の頃の思い出を呼び起こし、子供の頃に自分の絵で迷子になりそうだったことを見る人に思い出させることを、彼女は大きな賛辞として受け取る。大きなキャンバスを手放す時が来た。彼女のアムステルダムのスタジオでは、明るい絵の具の間にひとつ、黒い絵の具の小さな容器が隠れている。これは作品にサインするためだけに使われる。ロッカクが筆を使うのはキャンバスにサインする時だけだ。彼女は筆記体でサインしない。その代わりに、彼女は断固として日本語の文字でこう描く“ロッカクアヤコ”。 Arjen Ribbens 2019 年 2 月

101

Ayako Rokkaku live painting at ComplexCon Los Angeles, 2018. 102

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-024), 2018, acrylic on canvas, 200 x 300 cm., signed. 103

104

105

Ayako Rokkaku and Takashi Murakami at ComplexCon Los Angeles, 2018. 106

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-025), 2018, acrylic on canvas, 225 cm. diameter, signed. 107

Ayako Rokkaku live painting at ComplexCon Los Angeles, 2018. 108

Ayako Rokkaku, Untitled (AR18-13), 2018, acrylic on cardboard, 77 x 38 cm., signed. 109

Ayako Rokkaku live painting at ComplexCon Los Angeles, 2018. 110

Ayako Rokkaku, Untitled (AR18-15), 2018, acrylic on cardboard, 73 x 76 cm., signed. 111

Ayako Rokkaku at ComplexCon Los Angeles, 2018. 112

Ayako Rokkaku, Untitled (AR18-14), 2018, acrylic on cardboard, 66 x 53 cm., signed. 113

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-044), 2019, acrylic on canvas, 90 x 90 cm., signed. 114

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-043), 2019, acrylic on canvas, 90 x 90 cm., signed. 115

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-033), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-031), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. 116

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-032), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-034), 2019, acrylic on canvas, 100 x100 cm., signed. 117

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-045), 2019, acrylic on canvas, 100 x 100 cm., signed. 118

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-042), 2019, acrylic on canvas, 100 x 140 cm., signed. 119

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-041), 2019, acrylic on canvas, 120 x 190 cm., signed. 120

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-040), 2019, acrylic on canvas, 120 x 190 cm., signed. 121

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-035), 2019, acrylic on canvas, 60 x 90 cm., signed. 122

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-037), 2019, acrylic on canvas, 60 x 90 cm., signed. Ayako Rokkaku, Untitled (ARP19-036), 2019, acrylic on canvas, 60 x 90 cm., signed. 123

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-026), 2018, acrylic on canvas, 100 x 140 cm., signed. 124

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-027), 2018, acrylic on canvas, 90 x 60 cm., signed. Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-028), 2018, acrylic on canvas, 90 x 60 cm., signed. 125

126

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-021), 2018, acrylic on canvas, 100 x 140 cm., signed. 127

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-019), 2018, acrylic on canvas, 145 x 75 cm., signed. 128

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-010), 2018, acrylic on canvas, 90 x 90 cm., signed. 129

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-017), 2018, acrylic on canvas, 145 x 75 cm., signed. 130

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-012), 2018, acrylic on canvas, 90 x 90 cm., signed. 131

Ayako Rokkaku, Untitled (ARP18-016), 2018, acrylic on canvas, 75 x 145 cm., signed. 132

有灵魂的女孩 —— 六角彩子的画

六角彩子的阿姆斯特丹工作室沐浴在北国明亮清澈的日光之中。这是一间设在运河房顶层的画室。大型玻璃立面给人以既在室内又在室外的感觉。景色秀丽，能看到：国家博物馆，市中心的重重屋顶，尤其是阿姆斯特丹的上空。六角说，光线太强已经影响到她的工作。在她的祖国日本，光线比较柔和。阿姆斯特丹的光线使她画中的诱人色彩更加明亮。 1.56 米高的六角站在一块绷紧的白色画布前，画布上空无一物，比她本人要宽要高。她用手指在塑料调色板上混合白色和粉红丙烯酸颜料。她取了一滴混合好的颜料，用舒展的手腕动作把颜料涂到画布上。她先在画布下方和中间擦一下，然后踮起脚尖，在左上方擦一下。声音听起来像是爵士鼓手在鼓头上移动流苏。当艺术家的指甲在新抹的颜料中擦过时，嘶嘶之声有时会形成细微的划痕。对六角来说，作画是一个有着固定习惯的仪式。一幅新的画作从创作五彩缤纷的背景开始，这是直觉阶段。她不假思索，并不预先构思，而是将各种浅颜色重叠涂抹在画布上，形成一片模糊的大杂烩。显然她是用右手作画的：许多挥洒的动作都呈现出四分之一圆的形状，也就是时钟上从九点到十二点这段距离。六角说，画底色只是后一阶段绘画的前奏。画完后，她会把画放着让颜料晾干，自己继续画另一幅画。至于第二天画什么，她会在看到新画布时临时发挥。一步一步地，抹过三四层颜料后，她对新作品的轮廓会日益清晰。准备好付出一切

六角彩子（1982 年出生于东京）如何成长为一名成功的艺术家是一个非同寻常的故事。有一天她开始在家画画。在一次展会上，或多或少出于偶然，她发现了自己的绘画方法，然后她加入公园的街头艺术家队伍，进一步发展这种方法。

107

133

她的故事始于平面设计培训。在学习过程中，六角逐渐意识到设计是一个以顾客意愿为中心的服务行业。这不符合她这个 19 岁女孩的愿望：她想要从事一项能表达自己感情的活动。她决定开始画画，这一决定让周围的人大吃一惊。小时候，她胡乱画过很多，但已经多年不碰画笔了。她也不是博物馆的常客。她的父母和朋友不太理解她的艺术抱负。被问及第一次艺术体验时，她提到 13 岁时在教科书中看到的一幅画。让· 弗朗索瓦·米勒那些充满诗意的农民画中的形象。这位十九世纪法国画家在画中呈现的美丽明暗对比以及对自然的热爱给她留下了深刻的印象。 “我第一次意识到绘画如何能以语言无法表达的方式描绘现实和情感。” 但是要不要去上艺术课呢？19 岁的六角甚至没有想过这个问题。她买了彩色铅笔和素描本，就在家中自己的房间里画起素描来。在纸上寻找自己的声音，展示内心的想法，事实证明并不那么容易。她决定到户外寻找灵感。她说，在日光下看东西更清楚，尤其是在观察自然的时候。开始画素描以前，当她感觉到风吹到她的光脚时，偶尔会有瞬间惊恐。“那时我会花一点时间寻找看不见的颜色。” 她喜欢在外面作画。过不多久，她也开始画油画了，每月去东京的一座大型城市公园两三次，那里聚集的街头艺术家更多。她用彩色铅笔和素描本画画，画了很多很多素描。有时行人会在她身边驻足聊天。她和孩子们一起画画，有时她会满足别人的要求，比如画一只拴着皮带的狗。不是因为她擅长画狗，但作为一名刚起步的艺术家，她也敢于说“不”。有两年多时间，她以公园为工作室。她在那里遇到了其他街头艺术家，并和他们一起在一个专门租用的场地展出了几次。“美院的学生对艺术史和绘画技巧可能懂得更多。但是公园里画家的自由赋予我灵感。” 六角的梦想跃然于她开始写的诗中：

134

108

准备好付出一切准备好展示一切准备好接受一切准备好热爱一切准备好抛弃一切准备好战斗准备好摔跤和破碎准备好变得强大准备好开怀大笑准备好热爱一切提到她的诗时，她脸红起来。六角说，她不是诗人也不是歌手。“我不爱说话，觉得沟通是一大难事。我总是在交谈之后会感到不好意思。真正彼此理解，是很难的。我在寻找另一种接触世界的方式。语言除外。” 彩色风景画

回到阿姆斯特丹的工作室。初次涂抹了浅颜色后一周，大画布已经变得面目全非。底色被没有地平线的梦幻彩色风景所覆盖，绿色的蝴蝶形状、蜡烛和一个大黄球漂浮其间——典型的六角装饰画，呈现出深浅不一的黄色、粉红色、绿色和蓝色。同样典型的是日本漫画风女孩的醒目形象。因此都长着大眼睛和现实中不存在的长胳膊长腿。那些女孩是她日益增多的作品中反复出现的主题。六角说，她不是一个明摆着的漫画迷。但是在日本文化中，万物皆有灵，卡通人物无处不在，自然而然地渗透到日常生活当中。只有去欧洲生活时，她才意识到漫画文化对她的影响有多大。她说，漫画人物能够唤起多种情感。通过头发的飘动、嘴和眼睛的形状，你感受到画中人物的感受。她钦佩地说，漫画艺术家懂得如何运用精准的粗细线条刻画人物。

109

135

在她的阿姆斯特丹工作室，大画屏上的女孩穿着一件绿色连衣裙，似乎迈着大步朝画外跑去。她是怀着恐惧在回头看吗？随着女孩脚下隐约出现了黄粉色的骷髅轮廓——她作品中反复出现的主题，这个看似天真无邪的画面令人疑窦丛生。她喜欢骷髅的形状，相信这种黑暗元素使她的浅色变亮了。六角经常尝试新的主题和画法。例如，她用纺织品雕塑、彩绘丙烯酸雕塑制作大型装置，最近她还在路易威登的复古手提箱上作画，她的画廊老板把这些手提箱放在拍卖网站上展示。但是不管六角做了多少尝试和实验，她始终会回到“女孩”的形象上来。她说，她们属于她，能更好地表达她的个性。她说女孩“画起来很有乐趣”。女孩的形象让她有机会使用黄色和粉红色等丰富多彩的颜色，享受画赏心悦目的服装和发型所带来的愉悦。她画的女孩也都显得满怀好奇，生机勃勃。她希望将这种能量传递一部分给观众。女孩经常会唤起人们复杂的感情。她们显得有点困惑或难为情。艺术家表示，这种困惑有时是关于外部世界的某种东西，有时源于她们自身。女孩们是否像她？六角想了一会儿：“虽然我害羞胆小，但我不会轻易停止做我计划好的事情。在这方面，女孩们像我。” 她边说边用指尖给女孩的绿色连衣裙上色。“这幅画已经完成了 80%，” 她说。有旁人在工作室里窥探绝不会妨碍到她。实际上，她喜欢展示自己的画法，能够很好地集中注意力，也能与公众共处。六角曾在展会和博物馆现场画了 7 米宽的巨幅作品。“在比我高大得多的东西上画画真好。当我在如此巨大的画布的角落间来回移动时，色彩开始在我体内涌动。我试着用手采集这些色彩，让色彩在画布上旋转。” 2002 年，她在设计艺术节(Design Festa)上首次在众多观众面前作画。设计艺术节是为期两天的艺术盛会，每年在东京举行两次。数千名业余爱好者、

136

110

学生、家庭主妇和专业艺术家可以在那里租展台，向数万名参观者展示自己的作品。与其他参展人不同，六角没有带现成的作品参展。她坐在空空如也的展台的地板上，开始作画着色，就像在家里一样。参观者走过她的展台。她想，怎样才能吸引参观者的注意力呢？于是她用一支超粗的画笔画起来。没有效果。当她突发奇想，放下画笔，开始用手作画时，路过的人们真的驻足了。“我曾经用手指画过一幅画，但从未用整只手画过。”效果立竿见影。那天她用手画了一系列作品，15 分钟画成一幅——特别是画了儿童、猫和恐龙。越来越多的参观者驻足并开始提问。纸用完了，她动手找能作画的东西。纸板随处可见，是人们丢弃的包装箱。好材料，她立即发现了这一点。“如果你用手作画，纸板的结构比纸更舒服。摸起来有温度，用起来很方便：你可以扯下几片纸板，准备好了，就可以把它竖靠在墙上。” 那天的发现——用手在纸板上作画——让她兴奋不已。正面的反应也增强了她的信心：她以每件若干欧元的价格，向参观者出售了各种画作。在公园里，她混在街头艺术家中间，进一步拓展这种新技法。村上隆

四年后，24 岁的六角得以辞去餐馆的兼职工作，专心全职绘画。日本著名艺术家村上隆（生于 1962 年）和阿姆斯特丹画廊老板尼科·德莱夫（Nico Delaive，生于 1957 年）在这件事上发挥了重要作用。为了给自己国家的艺术文化创造未来，村上隆和他领衔的公司 Kaikai Kiki 每年组织两次艺祭(Geisai)展 —— 为东京的年轻艺术家举办的艺术展会。 2003 年，在第四届艺祭展上，六角第一次租了一个展台。她在这次展会上立即赢得了一个鼓励奖。三年后，在第九届艺祭展上，她获得了一个更大的奖项，当时的评委有佳士得拍卖行的老板弗朗索瓦·皮诺特(François Pinault)和建筑师安藤忠雄等艺术界重量级人物。村上隆还邀请她与六位年轻的日本艺术家一起在 2006 年 6 月世界最重要的当代艺术展“巴塞尔艺术展”上举行集体展览。

111

137

巴塞尔艺术展的参观者中有尼科·德莱夫，他是画廊老板，偏爱色彩斑斓的作品（如卡雷尔·阿佩尔(Karel Appel)、丁雄泉(Walasse Ting)和山姆· 弗朗西斯(Sam Francis)）。他为六角画中的女孩所倾倒：“她们有时看起来很生气，但其实并没有。多彩欢乐的画作，是我从未见过的。” 德莱夫邀请六角来阿姆斯特丹。但她还没能对作出回应，这位画廊老板就在几个月后，应村上隆的邀请，在东京参观了第十届艺祭展。早上八点，在正式开幕前，德莱夫拜访了六角的展台。靠墙的纸板上大约画着四十幅画，全都画着大眼睛。令她惊讶的是，德莱夫把这些画全部买了下来。同时，他邀请她去阿姆斯特丹举办画展。这次在 2007 年初举办的画展标志着双方富有成果的合作的开端。村上隆为六角打开了大门。六角说，他通常对她的画评判很严。“村上想教我一些东西。他说，我的作品不够原创。我从他的建议中是否得到了什么？不是在绘画方面，而是在我对艺术市场的认识方面。他说，如果我想在艺术界生存下去，就必须在许多方面变得坚强。直到今天，我仍然感谢他的建议。” 德莱夫对她的作品和技法产生了重大影响。这位画廊老板给她买了绷紧的画布。六角说，改用亚麻布最初让人觉得很棘手。她一直都是坐在地板上在纸板上作画的。突然之间，她得站着在画布上作画；她从未体验过颜料滴溅的感觉，而现在她已经在频繁运用这种技法了。新的介质带来了更多的要求。她像贴瓷砖那样把她的纸板画靠墙放置，看起来就像一幅大画。一幅画是一件自成一体的艺术品，作为独立的艺术品挂在墙上——这是一个完全不同的出发点。六角成了世界公民。在她被引荐给德莱夫后，就定期到阿姆斯特丹作画。 2010 年，她定居柏林，近来，波尔图成为她的永久居住地。她参观了许多博物馆，熟悉了艺术史。例如，22 岁时，她在纽约第一次看到了杰森·布拉克(Jackson Pollock)、赛·托姆布雷(Cy Twombly)和让·米歇尔·巴斯

138

112

奎特(Jean-Michel Basquiat)的画。哇！她说，就好像开始认识陌生的亲戚一样。第一次参观现代艺术博物馆时，她对抽象表现主义（战后美国运动）深感认同。印象最深的是赛·托姆布雷的一幅布面油画。“仿佛它充满了光和风，爆炸了，同时又很平静。整个房间都充溢着这幅画的能量。” 同样，就像她高中时对米勒的绘画那样，她感受到画家能够让情感穿越时空。黑色颜料

在阿姆斯特丹的工作室里，六角正在给她已经画了十天的大画屏收尾。她说，近年来，她已经不那么依靠冲动作画了。如今，她有时会在画布前走动，等待色彩和形状浮现出来。在最后阶段，她有时会花大量时间考虑最后该添点什么。她用记号笔在大画布的蓝白底色上画了一片小树林，兔子和其他动物在林间跳跃。这些小画只能近距离观看。六角说，如果你仔细观看，世界上的一切都是有灵气的。不，她从不给自己的画作起名字。“让观众自己想，”她笑着说。当人们告诉她，她的画唤起了童年的记忆，让观众回忆起小时候完全沉浸在绘画中的时光时，她认为这是一种赞扬。是时候放飞大画屏了。她的阿姆斯特丹工作室里摆满了一罐罐的浅色颜料，其中有一罐黑色颜料。这是签名用的。把她的名字写在画布上，只有这一个动作是六角用画笔完成的。她没有优雅的签名，而是写上了日语假名：ロッカクアヤコ。

Arjen Ribbens，2019 年 5 月

113

139

Ayako Rokkaku, Untitled (ARLV18-08), 2018, acrylic on Louis Vuitton suitcase, 108 x 44 x 20 cm., signed. 140

Ayako Rokkaku, Untitled (ARLV18-09), 2018, acrylic on Louis Vuitton suitcase, 80 x 51 x 21 cm., signed. 141

Ayako Rokkaku, Untitled (ARLV18-10), 2018, acrylic on Louis Vuitton suitcase, 32 x 40 x 14 cm., signed. 142

Ayako Rokkaku, Untitled (ARLV18-07), 2018, acrylic on Louis Vuitton suitcase, 34 x 45 x 19 cm., signed. 143

â&#x20AC;&#x2DC;Fumble in colors, tiny discoveriesâ&#x20AC;&#x2122;, Museum Jan van der Togt, 2019. 144

â&#x20AC;&#x2DC;Fumble in colors, tiny discoveriesâ&#x20AC;&#x2122;, Museum Jan van der Togt, 2019. 145

AYAKO ROKKAKU PROFILE 1982 Born in Tokyo, Japan 2019 Lives and works in Porto, Berlin, Tokyo and Amsterdam. SOLO EXHIBITIONS 2019 “Fumble in colors, tiny discoveries”, Museum Jan van der Togt, Amstelveen, The Netherlands 2018 ComplexCon, Los Angeles, U.S.A. (Gallery Delaive) 2018 “Perpetual Colors”, Phillips, Hong Kong 2018 “Bright wind, another step”, Gallery Delaive, Amsterdam, The Netherlands 2017 “Obscura”, Gallery Target, Tokyo, Japan 2016 “Sealed Reminiscence”, Gallery Delaive, Amsterdam, Netherlands 2015 “Lumpy Fluffy Splatter”, Gallery Trax, Yamanashi, Japan 2015 Open Studio, Swatch Art Pavilion, Biennale di Venezia, Venice, Italy 2014 “Never Ending Love Letter”, Gallery Target, Tokyo, Japan 2012 “Where the smell comes from”, Danubiana Meulensteen Art Museum, Bratislava, Slovakia 2011 “Colours in my hand”, Kunsthal, Rotterdam, The Netherlands 2010 “About Us”, VACANT, Tokyo, Japan 2010 “About Us”, Gallery Delaive, Amsterdam, The Netherlands 2009 “Girl in Moment”, Guy Pieters Gallery, Knokke- Heist, Belgium 2009 San Carlo Gallery, Milano, Italy 2008 Juliana Gallery, Seoul, Korea 2008 Gallery Delaive, Amsterdam, Netherlands 2008 Galerie Wild, Frankfurt, Germany 2007 Galerie Teo, Tokyo, Japan 2007 Galerie Moderne, Silkeborg, Denmark 2007 “Walking around clouds”, Gallery Delaive, Amsterdam, Netherlands 2006 Galerie AAA, Paris, France SELECTED GROUP EXHIBITIONS 2018 “25th Anniversary in Gallery Trax vol.I”, Gallery Trax, Yamanashi, Japan 2017 Cat Love. Nine lives in the art, Kunsthal Rotterdam 2017 “Cool Japan”, Volkenkundig Museum Leiden, The Netherlands 2015 Swatch loves Art, Hong Kong 2014 “Faces and Traces”, The Swatch Art Peace Hotel, Shanghai 2014 Museum van der Togt, Amstelveen, The Netherlands 2012 Pop Art Accrochage, Fluegel-Roncak Gallery, Nuremberg, Germany 2012 Swatch Art Peace Hotel, Shanghai, China 2011 Swatch Art Peace Hotel, Shanghai, China 2010 “Manga in Amsterdam”, Willem Kerseboom gallery, Amsterdam, The Netherlands 2006 Tokyo GG Night, Hotel Claska, Tokyo, Japan 2006 Tokyo Girls Collection, Yoyogi Taikukan, Tokyo, Japan ART FAIRS 2019 Art Miami, Miami, U.S.A. (Gallery Delaive) 2019 KunstRAI, Amsterdam, The Netherlands (Gallery Delaive) 2018 ComplexCon, Los Angeles, U.S.A. (Gallery Delaive) (solo) 2018 KunstRAI, Amsterdam, The Netherlands (Gallery Delaive) 2018 TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) 2017 Art Fair Tokyo 2017, Tokyo, Japan 2017 TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) 2016 Art Miami, Miami, U.S.A, (Gallery Delaive) 146

2016 2016 2015 2015 2014 2014 2013 2013 2013 2012 2012 2012 2011 2011 2010 2010 2010 2009 2009 2009 2009 2008 2008 2008 2008 2007 2007 2007 2007 2007 2006 2006 2006 2006

Art New York, New York, U.S.A, (Gallery Delaive) TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) Art Miami, Miami, U.S.A, (Gallery Delaive) TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) Art Miami, Miami, U.S.A, (Gallery Delaive) TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) Affordable Art Fair, Hong Kong (Gallery Delaive) Art Miami, Miami, U.S.A, (Gallery Delaive) TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) Art Cologne, Cologne, Germany, (Gallery Delaive) Art Paris, Paris, France, (Gallery Delaive) TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) Art Cologne, Cologne, Germany, (Gallery Delaive) Scope Basel, Basel, Switzerland, (Gallery Delaive) Art Amsterdam, Amsterdam, Netherlands, (Gallery Delaive) TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) Art Amsterdam, Amsterdam, The Netherlands, (Gallery Delaive) (solo) Affordable Art Fair Amsterdam, The Netherlands (Gallery Delaive) TEFAF, Maastricht, The Netherlands, (Gallery Delaive) Art Fair Tokyo: Tokyo international Forum, Tokyo, Japan (Gallery Delaive) (solo) Art Asia Fair, Miami, USA (Gallery Delaive) Art Amsterdam, The Netherlands (Gallery Delaive) Art Taipei, Taiwan, (Gallery Delaive) Art Fair Tokyo: Tokyo international Forum, Tokyo, Japan (solo) Art Singapore, Singapore (Gallery Delaive) Shanghai Art Fair, China (Gallery Delaive) Art Amsterdam, The Netherlands (Gallery Delaive) Hotel Agnes Art Fair, Tokyo, Japan Art Cologne, Germany (Gallery Delaive) Nada Art Fair, The Ice Palace, Miami, USA GEISAI #10, Tokyo Big Sight, Tokyo, Japan Art Basel Volta Show02, Basel, Switzerland (group) GEISAI #9, Tokyo Big Sight, Tokyo, Japan

MUSEUM COLLECTIONS Danubiana Meulensteen Art Museum, Bratislava, Slovak Republic Voorlinden Museum, Wassenaar, The Netherlands Gunma Museum of Art, Tatebayashi, Japan Sehwa Museum of Art / Sehwa Art and Culture Foundation, Seoul, South Korea The Museum of Contemporary Art, Karuiuzawa, Nagano Prefecture, Japan PUBLICATIONS 2019 “Fumble in colors, tiny discoveries”, Gallery Delaive, Exhibition Catalogue 2018 “Bright wind, another step”, Gallery Delaive, Exhibition Catalogue 2013 “いっぱいいもうと”, 福音館書店, Picture book 2012 “Where the Smell Comes from”, Danubiana Meulensteen Art Museum, Exhibition Catalogue 2011 “Colours in My Hand”, Kunsthal Museum Rotterdam, Exhibition Catalogue 2011 “About Us”, Contrarede, Picture Book and DVD 2010 “Amsterdam-Tokyo”, Gallery Delaive, Exhibition Catalogue 2007 “Ayako Rokkaku”, Galerie Moderne Silkeborg, Exhibition Catalogue 2007 “Walkin’ Around Clouds”, Gallery Delaive, Exhibition Catalogue 147

Ayako Rokkaku,Takashi Murakami and Nico Delaive at ComplexCon Los Angeles, 2018. 148

Colofon Copyright Ayako Rokkaku Gallery Delaive B.V. Published by Gallery Delaive, Amsterdam Photocredits Nico Delaive Nico Koster Kohei Ito Robrecht de Vocht Text Arjen Ribbens English translation: Japanese translation: Chinese translation:

Robin Pascoe Vertaalbureau Perfect/ Ayako Rokkaku Vertaalbureau Perfect

Lay-out Nico Delaive Robrecht de Vocht Printed by Graphius, Belgium Edition 250 copies ISBN 9789073392700

Gallery Delaive MODERN AND CONTEMPORARY ART

Spiegelgracht 23, 1017JP, Amsterdam, NL T +31-(0)20 622 1295 info@delaive.com - www.delaive.com 149

150

151

152