労働時間
出典: フリー百科事典『ウィキペディア(Wikipedia)』 (2020/10/31 19:17 UTC 版)
ナビゲーションに移動 検索に移動カール・マルクスの『資本論』においては、資本家に対して労働者が己の労働力そして時間を売り、その対価として資本家から賃金を得るものとされている。
国際労働機関(ILO)1号条約では、家内労働者を除いた工業におけるすべての労働者の労働時間は1日8時間、1週48時間を超えてはならないとされている[2]。さらに第30号条約[3]などにより商業および他の業種も同じ程度の労働時間が決められている。
八時間労働制
国際労働機関(ILO)1号条約は、その正式名称を工業的企業に於ける労働時間を1日8時間かつ1週48時間に制限する条約としており、以下の企業における労働時間を規制している(第1条)。
- 山業、石切業其の他土地より鉱物を採取する事業
- 物品の製造、改造、浄洗、修理、装飾、仕上、販売の為にする仕立、破壊若は解体、材料の変造を為す工業(造船並電気又は各種動力の発生、変更及伝導を含む)
- 建物、鉄道、軌道、港、船渠、棧橋、運河、内地水路、道路、隧道、橋梁、陸橋、下水道、排水道、井、電信電話装置、電気工作物、瓦斯工作物、水道其の他の工作物の建設、改造、保存、修理、変更又は解体及上記の工作物又は建設物の準備又は基礎工事
- 道路、鉄軌道、海又は内地水路に依る旅客又は貨物の運送(船渠、岸壁、波止場又は倉庫に於ける貨物の取扱を含むも人力に依る運送を含まず。)
なお以下の例外条項が存在する(第2条)
- 管理監督者、機密の事務を処理する者は除外される
- 政令または団体協約が存在する場合、週において労働時間が1日あたり8時間未満であった場合には、その分を同じ週の他の日において振替可能。
- シフト勤務の場合、3週以下の期間において、その間の労働時間の平均が1日8時間または1週48時間を超えない範囲において。
なお商業および事務所においては、国際労働機関30号条約が同様に1週48時間かつ1日8時間以内と規定している。
各国の労働時間

世界の労働時間は1980年以降、減少傾向にある国と横ばいで推移する国とに二分される。OECDの報告において、2018年でOECD加盟諸国のうちで労働者の就労時間が最も長いのは、年間2,148時間を計上したメキシコであった。次点が1,993時間で2011年までトップだった大韓民国、更に、ギリシャ、チリ、イスラエル、チェコ、ポーランドと続く。但し、労働力調査による日本の年間労働時間は、2018年で年間1,997時間であり、その場合は、メキシコに次いで2番目に高い国となる[5] 。
独立行政法人労働政策研究・研修機構発行「データブック国際労働比較2019」[6]によれば、主要諸外国についても、概ね減少傾向なっており、2018年には、韓国は2,005時間、アメリカが1,786時間、イタリア1,723時間、日本1,680時間(労働力調査では1,997時間)、イギリス1,538時間、フランス1,520時間、スウェーデン1,474時間、ドイツ1,363時間などとなっている[7]。
OECD諸国の労働時間
国 名 | 1970 | 1971 | 1972 | 1973 | 1974 | 1975 | 1976 | 1977 | 1978 | 1979 | 1980 | 1981 | 1982 | 1983 | 1984 | 1985 | 1986 | 1987 | 1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 国 名 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,832 | 1,830 | 1,816 | 1,792 | 1,778 | 1,801 | 1,793 | 1,797 | 1,795 | 1,793 | 1,806 | 1,788 | 1,774 | 1,772 | 1,791 | 1,800 | 1,799 | 1,792 | 1,790 | 1,777 | 1,781 | 1,780 | 1,746 | 1,742 | 1,735 | 1,734 | 1,732 | 1,722 | 1,723 | 1,721 | 1,692 | 1,700 | 1,700 | 1,693 | 1,689 | 1,683 | 1,684 | 1,673 | 1,675 | 1,665 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,658 | 1,689 | 1,697 | 1,677 | 1,680 | 1,681 | 1,669 | 1,666 | 1,658 | 1,660 | 1,638 | 1,622 | 1,612 | 1,605 | 1,564 | 1,557 | 1,562 | 1,540 | 1,525 | 1,516 | 1,500 | 1,512 | 1,511 | 1,511 | ![]() | |
![]() |
1,883 | 1,873 | 1,847 | 1,820 | 1,792 | 1,783 | 1,785 | 1,760 | 1,743 | 1,727 | 1,707 | 1,683 | 1,669 | 1,675 | 1,699 | 1,705 | 1,685 | 1,670 | 1,658 | 1,649 | 1,663 | 1,626 | 1,603 | 1,559 | 1,559 | 1,585 | 1,559 | 1,572 | 1,583 | 1,582 | 1,595 | 1,588 | 1,583 | 1,578 | 1,573 | 1,565 | 1,572 | 1,577 | 1,570 | 1,548 | 1,546 | 1,560 | 1,560 | 1,558 | 1,545 | 1,545 | 1,545 | 1,545 | 1,545 | ![]() | |
![]() |
1,925 | 1,912 | 1,904 | 1,898 | 1,891 | 1,872 | 1,862 | 1,834 | 1,836 | 1,841 | 1,827 | 1,812 | 1,789 | 1,779 | 1,789 | 1,795 | 1,797 | 1,807 | 1,808 | 1,802 | 1,797 | 1,775 | 1,772 | 1,769 | 1,778 | 1,775 | 1,790 | 1,798 | 1,794 | 1,793 | 1,787 | 1,774 | 1,755 | 1,745 | 1,755 | 1,745 | 1,744 | 1,744 | 1,741 | 1,712 | 1,715 | 1,713 | 1,722 | 1,716 | 1,710 | 1,712 | 1,706 | 1,695 | 1,708 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,857 | 1,839 | 1,858 | 1,853 | 1,858 | 1,877 | 1,894 | 1,896 | 1,818 | 1,817 | 1,806 | 1,817 | 1,817 | 1,799 | 1,784 | 1,790 | 1,779 | 1,800 | 1,806 | 1,776 | 1,763 | 1,777 | 1,756 | 1,779 | 1,784 | 1,792 | ![]() | |
![]() |
1,845 | 1,810 | 1,752 | 1,710 | 1,691 | 1,617 | 1,624 | 1,598 | 1,575 | 1,564 | 1,577 | 1,546 | 1,553 | 1,546 | 1,541 | 1,527 | 1,531 | 1,493 | 1,471 | 1,455 | 1,441 | 1,437 | 1,452 | 1,449 | 1,407 | 1,419 | 1,412 | 1,428 | 1,441 | 1,456 | 1,466 | 1,469 | 1,463 | 1,458 | 1,458 | 1,451 | 1,456 | 1,433 | 1,430 | 1,417 | 1,422 | 1,437 | 1,423 | 1,426 | 1,414 | 1,407 | 1,412 | 1,405 | 1,392 | ![]() | |
![]() |
1,892 | 1,858 | 1,843 | 1,828 | 1,822 | 1,813 | 1,810 | 1,802 | 1,807 | 1,784 | 1,765 | 1,770 | 1,756 | 1,740 | 1,731 | 1,731 | 1,711 | 1,716 | 1,724 | 1,720 | 1,688 | 1,668 | 1,673 | 1,675 | 1,694 | 1,695 | 1,694 | 1,684 | 1,674 | 1,677 | 1,663 | 1,644 | 1,636 | 1,628 | 1,629 | 1,620 | 1,616 | 1,614 | 1,608 | 1,585 | 1,592 | 1,587 | 1,575 | 1,565 | 1,562 | 1,563 | 1,560 | 1,556 | 1,555 | ![]() | |
![]() |
1,993 | 1,990 | 1,937 | 1,920 | 1,888 | 1,863 | 1,889 | 1,850 | 1,819 | 1,816 | 1,806 | 1,786 | 1,714 | 1,696 | 1,690 | 1,654 | 1,648 | 1,659 | 1,667 | 1,651 | 1,645 | 1,638 | 1,635 | 1,627 | 1,623 | 1,601 | 1,597 | 1,596 | 1,585 | 1,578 | 1,558 | 1,538 | 1,504 | 1,507 | 1,531 | 1,532 | 1,515 | 1,537 | 1,543 | 1,531 | 1,540 | 1,546 | 1,541 | 1,526 | 1,518 | 1,519 | 1,526 | 1,522 | 1,520 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,554 | 1,565 | 1,542 | 1,537 | 1,528 | 1,511 | 1,500 | 1,494 | 1,479 | 1,452 | 1,442 | 1,431 | 1,425 | 1,422 | 1,411 | 1,425 | 1,424 | 1,418 | 1,373 | 1,390 | 1,393 | 1,375 | 1,363 | 1,367 | 1,370 | 1,363 | 1,360 | 1,363 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 2,091 | 2,021 | 2,039 | 2,027 | 1,986 | 1,974 | 2,016 | 1,994 | 2,023 | 2,050 | 2,070 | 2,037 | 2,019 | 2,018 | 2,016 | 2,017 | 2,014 | 2,016 | 2,010 | 2,002 | 2,001 | 1,992 | 2,044 | 2,033 | 2,019 | 2,015 | 1,991 | 1,932 | 1,949 | 1,966 | 1,970 | 1,933 | 1,943 | 1,942 | 1,956 | 1,956 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,820 | 1,814 | 1,836 | 1,836 | 1,851 | 1,845 | 1,809 | 1,820 | 1,795 | 1,802 | 1,803 | 1,800 | 1,795 | 1,798 | 1,781 | 1,777 | 1,770 | 1,750 | 1,745 | 1,752 | 1,749 | 1,760 | 1,741 | 1,741 | ![]() | |
![]() |
1,957 | 1,919 | 1,887 | 1,869 | 1,845 | 1,820 | 1,793 | 1,752 | 1,713 | 1,701 | 1,691 | 1,684 | 1,687 | 1,687 | 1,685 | 1,684 | 1,677 | 1,675 | 1,683 | 1,678 | 1,668 | 1,672 | 1,672 | 1,686 | 1,658 | 1,644 | 1,662 | 1,687 | 1,668 | 1,648 | 1,699 | 1,710 | 1,675 | 1,642 | 1,648 | 1,640 | 1,630 | 1,608 | 1,610 | 1,523 | 1,514 | 1,524 | 1,510 | 1,510 | 1,503 | 1,504 | 1,494 | 1,483 | 1,469 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,845 | 1,835 | 1,826 | 1,818 | 1,800 | 1,783 | 1,772 | 1,780 | 1,776 | 1,763 | 1,743 | 1,713 | 1,702 | 1,702 | 1,707 | 1,720 | 1,731 | 1,741 | 1,739 | 1,738 | 1,782 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,856 | 1,866 | 1,860 | 1,874 | 1,870 | 1,851 | 1,838 | 1,827 | 1,816 | 1,815 | 1,812 | 1,813 | 1,818 | 1,807 | 1,776 | 1,777 | 1,773 | 1,734 | 1,720 | 1,717 | 1,718 | 1,722 | 1,719 | 1,723 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 2,247 | 2,211 | 2,206 | 2,200 | 2,206 | 2,190 | 2,185 | 2,154 | 2,133 | 2,107 | 2,112 | --- | 2,101 | 2,070 | 2,049 | 2,049 | 2,034 | 2,044 | 1,997 | ![]() | |
![]() |
2,243 | 2,239 | 2,228 | 2,201 | 2,137 | 2,112 | 2,128 | 2,129 | 2,123 | 2,126 | 2,121 | 2,106 | 2,104 | 2,095 | 2,108 | 2,093 | 2,097 | 2,096 | 2,092 | 2,070 | 2,031 | 1,998 | 1,965 | 1,905 | 1,898 | 1,884 | 1,892 | 1,865 | 1,842 | 1,810 | 1,821 | 1,809 | 1,798 | 1,799 | 1,787 | 1,775 | 1,784 | 1,785 | 1,771 | 1,714 | 1,733 | 1,728 | 1,745 | 1,734 | 1,729 | 1,719 | 1,714 | 1,709 | 1,680 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 2,228 | 2,174 | 2,163 | 2,136 | 2,119 | 2,106 | 2,076 | 2,083 | 2,068 | 2,018 | 1,993 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,593 | 1,600 | 1,598 | 1,593 | 1,592 | 1,603 | 1,585 | 1,581 | 1,579 | 1,578 | 1,550 | 1,552 | 1,566 | 1,567 | 1,517 | 1,517 | 1,515 | 1,508 | 1,503 | 1,506 | 1,514 | 1,513 | 1,507 | 1,506 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 2,113 | 2,104 | 2,112 | 2,146 | 2,161 | 2,192 | 2,241 | 2,168 | 2,242 | 2,174 | 2,146 | 2,196 | 2,143 | 2,123 | 2,105 | 2,067 | 2,045 | 2,105 | 1,973 | 2,150 | 2,121 | 2,120 | 2,136 | 2,134 | 2,140 | 2,146 | 2,148 | 2,148 | ![]() | |
![]() |
1,809 | 1,777 | 1,775 | 1,749 | 1,696 | 1,644 | 1,628 | 1,608 | 1,580 | 1,559 | 1,556 | 1,556 | 1,542 | 1,527 | 1,519 | 1,502 | 1,488 | 1,467 | 1,464 | 1,459 | 1,454 | 1,444 | 1,451 | 1,440 | 1,447 | 1,482 | 1,496 | 1,482 | 1,479 | 1,477 | 1,464 | 1,454 | 1,436 | 1,428 | 1,448 | 1,434 | 1,430 | 1,429 | 1,429 | 1,420 | 1,420 | 1,420 | 1,411 | 1,415 | 1,426 | 1,426 | 1,438 | 1,435 | 1,433 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,834 | 1,838 | 1,829 | 1,820 | 1,809 | 1,792 | 1,799 | 1,853 | 1,848 | 1,841 | 1,834 | 1,826 | 1,829 | 1,845 | 1,836 | 1,825 | 1,826 | 1,823 | 1,830 | 1,815 | 1,795 | 1,774 | 1,761 | 1,740 | 1,755 | 1,746 | 1,734 | 1,752 | 1,762 | 1,757 | 1,752 | 1,753 | 1,756 | ![]() | |
![]() |
1,835 | 1,813 | 1,780 | 1,766 | 1,745 | 1,728 | 1,674 | 1,638 | 1,602 | 1,580 | 1,580 | 1,570 | 1,559 | 1,553 | 1,548 | 1,542 | 1,538 | 1,511 | 1,513 | 1,511 | 1,503 | 1,500 | 1,510 | 1,507 | 1,505 | 1,488 | 1,483 | 1,478 | 1,476 | 1,473 | 1,455 | 1,429 | 1,414 | 1,401 | 1,421 | 1,423 | 1,420 | 1,426 | 1,430 | 1,407 | 1,415 | 1,421 | 1,420 | 1,408 | 1,427 | 1,424 | 1,424 | 1,419 | 1,416 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,943 | 1,931 | 1,909 | 1,906 | 1,846 | 1,863 | 1,865 | 1,860 | 1,865 | 1,866 | 1,861 | 1,862 | 1,859 | 1,852 | 1,838 | 1,834 | 1,829 | 1,824 | 1,821 | 1,827 | 1,834 | 1,836 | 1,815 | 1,792 | ![]() | |
![]() |
1,956 | 1,943 | 1,931 | 1,919 | 1,907 | 1,896 | 1,885 | 1,874 | 1,863 | 1,852 | 1,842 | 1,831 | 1,820 | 1,810 | 1,799 | 1,789 | 1,778 | 1,793 | 1,792 | 1,811 | 1,799 | 1,733 | 1,676 | 1,678 | 1,685 | 1,739 | 1,740 | 1,735 | 1,750 | 1,751 | 1,760 | 1,745 | 1,739 | 1,733 | 1,738 | 1,740 | 1,729 | 1,745 | 1,733 | 1,733 | 1,735 | 1,714 | 1,698 | 1,707 | 1,714 | 1,722 | 1,725 | 1,727 | 1,722 | ![]() | |
![]() |
2,036 | 2,005 | 1,954 | 1,936 | 1,902 | 1,880 | 1,848 | 1,803 | 1,793 | 1,785 | 1,777 | 1,773 | 1,761 | 1,763 | 1,772 | 1,764 | 1,756 | 1,755 | 1,755 | 1,750 | 1,750 | 1,754 | 1,754 | 1,753 | 1,763 | 1,765 | 1,756 | 1,742 | 1,726 | 1,716 | 1,704 | 1,713 | 1,720 | 1,710 | 1,716 | 1,701 | 1,694 | 1,695 | 1,700 | 1,702 | 1,690 | 1,701 | ![]() | ||||||||
![]() |
1,580 | 1,551 | 1,515 | 1,500 | 1,483 | 1,461 | 1,469 | 1,444 | 1,408 | 1,398 | 1,399 | 1,391 | 1,404 | 1,412 | 1,414 | 1,418 | 1,416 | 1,426 | 1,444 | 1,443 | 1,439 | 1,427 | 1,443 | 1,459 | 1,494 | 1,498 | 1,510 | 1,515 | 1,513 | 1,521 | 1,500 | 1,478 | 1,457 | 1,445 | 1,467 | 1,466 | 1,461 | 1,472 | 1,477 | 1,470 | 1,494 | 1,491 | 1,478 | 1,470 | 1,470 | 1,471 | 1,482 | 1,470 | 1,474 | ![]() | |
![]() |
1,718 | 1,725 | 1,720 | 1,740 | 1,720 | 1,697 | 1,688 | 1,696 | 1,717 | 1,713 | 1,673 | 1,651 | 1,665 | 1,695 | 1,690 | 1,679 | 1,669 | 1,660 | 1,651 | 1,624 | 1,619 | 1,603 | 1,583 | 1,575 | 1,590 | 1,590 | 1,570 | 1,561 | ![]() | ||||||||||||||||||||||
![]() |
2,086 | 2,077 | 2,069 | 2,060 | 2,044 | 2,028 | 2,012 | 1,996 | 1,980 | 1,964 | 1,957 | 1,950 | 1,943 | 1,935 | 1,871 | 1,898 | 1,883 | 1,844 | 1,837 | 1,867 | 1,866 | 1,870 | 1,897 | 1,917 | 1,886 | 1,876 | 1,892 | 1,878 | 1,884 | 1,925 | 1,937 | 1,942 | 1,943 | 1,943 | 1,918 | 1,936 | 1,944 | 1,911 | 1,900 | 1,881 | 1,877 | 1,864 | 1,855 | 1,832 | 1,832 | 1,832 | --- | --- | --- | ![]() | |
![]() |
1,779 | 1,744 | 1,713 | 1,765 | 1,729 | 1,724 | 1,709 | 1,691 | 1,673 | 1,665 | 1,623 | 1,571 | 1,585 | 1,572 | 1,586 | 1,617 | 1,620 | 1,609 | 1,646 | 1,635 | 1,621 | 1,619 | 1,586 | 1,581 | 1,590 | 1,594 | 1,596 | 1,575 | 1,589 | 1,581 | 1,569 | 1,569 | 1,553 | 1,542 | 1,528 | 1,545 | 1,539 | 1,541 | 1,521 | 1,516 | 1,506 | 1,518 | 1,531 | 1,541 | 1,547 | 1,531 | 1,545 | 1,543 | 1,538 | ![]() | |
![]() |
1,907 | 1,894 | 1,890 | 1,891 | 1,860 | 1,839 | 1,841 | 1,844 | 1,836 | 1,834 | 1,816 | 1,812 | 1,803 | 1,822 | 1,839 | 1,838 | 1,829 | 1,839 | 1,837 | 1,848 | 1,833 | 1,823 | 1,822 | 1,830 | 1,839 | 1,839 | 1,840 | 1,844 | 1,842 | 1,839 | 1,832 | 1,811 | 1,806 | 1,796 | 1,798 | 1,794 | 1,796 | 1,795 | 1,787 | 1,762 | 1,773 | 1,780 | 1,783 | 1,781 | 1,784 | 1,785 | 1,781 | 1,780 | 1,786 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 2,399 | 2,405 | 2,411 | 2,416 | 2,422 | 2,419 | 2,415 | 2,389 | 2,364 | 2,338 | 2,313 | 2,256 | 2,299 | 2,277 | 2,263 | 2,242 | 2,250 | 2,235 | 2,232 | 2,157 | 2,165 | 2,128 | 2,095 | 2,074 | 2,070 | 2,047 | 2,024 | 2,015 | 1,990 | 1,988 | 1,974 | 1,954 | 1,941 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,909 | 1,902 | 1,904 | 1,910 | 1,918 | 1,939 | 1,932 | 1,929 | 1,900 | 1,769 | 1,810 | 1,852 | 1,820 | 1,801 | 1,795 | 1,788 | 1,791 | 1,792 | 1,748 | ![]() |
|
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,966 | 1,942 | 1,929 | 1,932 | 1,932 | 1,927 | 1,921 | 1,878 | 1,909 | 1,904 | 1,897 | 1,951 | 1,953 | 1,993 | 2,014 | 2,031 | 2,036 | 2,012 | 2,021 | 2,033 | 1,996 | 2,014 | 1,997 | 1,975 | 1,966 | 1,955 | 1,966 | 1,963 | 1,962 | 1,957 | 1,947 | 1,919 | 1,908 | 1,895 | 1,895 | 1,922 | 1,918 | 1,910 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,933 | 1,939 | 1,895 | 1,891 | 1,894 | 1,951 | 1,946 | 1,964 | 1,982 | 1,980 | 1,982 | 1,993 | 1,993 | 1,989 | 1,998 | 1,999 | 1,997 | 1,974 | 1,976 | 1,979 | 1,982 | 1,980 | 1,985 | 1,978 | 1,974 | 1,980 | 1,972 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,853 | 1,820 | 1,830 | 1,822 | 1,816 | 1,816 | 1,801 | 1,754 | 1,698 | 1,742 | 1,769 | 1,774 | 1,791 | 1,793 | 1,780 | 1,805 | 1,793 | 1,789 | 1,772 | 1,760 | 1,754 | 1,740 | 1,714 | 1,698 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,755 | 1,727 | 1,715 | 1,728 | 1,730 | 1,710 | 1,696 | 1,721 | 1,724 | 1,737 | 1,697 | 1,668 | 1,655 | 1,674 | 1,679 | 1,680 | 1,663 | 1,645 | 1,662 | 1,682 | 1,688 | 1,653 | 1,622 | 1,603 | ![]() | |
OECD | 1,945 | 1,937 | 1,928 | 1,926 | 1,904 | 1,892 | 1,895 | 1,890 | 1,882 | 1,878 | 1,868 | 1,859 | 1,852 | 1,853 | 1,855 | 1,853 | 1,849 | 1,849 | 1,850 | 1,849 | 1,838 | 1,830 | 1,826 | 1,820 | 1,824 | 1,822 | 1,826 | 1,824 | 1,816 | 1,813 | 1,804 | 1,790 | 1,786 | 1,777 | 1,776 | 1,772 | 1,770 | 1,768 | 1,766 | 1,731 | 1,751 | 1,750 | 1,748 | 1,744 | 1,742 | 1,743 | 1,743 | 1,737 | 1,734 | OECD | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,775 | 1,785 | 1,741 | 1,732 | 1,687 | 1,712 | 1,713 | 1,687 | 1,799 | 1,754 | 1,738 | 1,753 | 1,738 | 1,732 | 1,741 | 1,708 | 1,709 | 1,695 | 1,699 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 1,508 | 1,506 | 1,511 | 1,552 | 1,505 | 1,610 | 1,597 | 1,572 | 1,558 | 1,638 | 1,639 | 1,635 | 1,660 | 1,686 | 1,625 | 1,643 | 1,621 | 1,620 | 1,606 | 1,599 | 1,622 | 1,644 | 1,608 | 1,616 | ![]() | |
![]() |
--- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | --- | 2,366 | 2,346 | 2,307 | 2,358 | 2,272 | 2,359 | 2,346 | 2,370 | 2,345 | 2,387 | 2,365 | 2,356 | 2,370 | 2,362 | 2,329 | 2,357 | 2,350 | 2,369 | 2,352 | 2,360 | 2,387 | 2,392 | 2,348 | 2,243 | 2,285 | 2,233 | 2,141 | 2,122 | 2,148 | 2,205 | 2,179 | 2,121 | ![]() |
EU労働時間指令
欧州連合の労働時間指令(Working Time Directive 2003, 2003/88/EC)では、休息期間について以下と規制している。
- Article 3 – 24時間のうち、連続した11時間を休息期間として確保すること(勤務間インターバル)。
- Article 4 - 6時間を超える労働では、途中休憩時間を確保すること。
- Article 5 - 7日間ごとに最低24時間の中断されない休憩期間(週休)を設けること。
|
- ^ “OECD DATA - Hours worked”. OECD. 2020年3月25日閲覧。
- ^ ILO第1号条約 - 国際労働機関
- ^ ILO第30号条約 - 国際労働機関
- ^ How's Life? 2020 Measuring Well-being (Report). OECD. (2020-03). Chapt.10 Work-Life Balance. doi:10.1787/9870c393-en. ISBN 9789264781160.
- ^ a b c 総務省統計局統計調査部国勢統計課労働力人口統計室 (2020年1月31日). “労働力調査 基本集計 3-5 年齢階級別平均週間就業時間及び平均月間就業時間(全産業就業者及び非農林業雇用者)(2000年~) (DB,API)”. 政府統計の総合窓口(e-Stat). 2020年4月12日閲覧。
- ^ 独立行政法人労働政策研究・研修機構 (2019-11-20) (PDF,Excel). データブック国際労働比較2019 6. 労働時間・労働時間制度 (Report). ISBN 978-4-538-49054-0 2020年3月30日閲覧。.
- ^ データは一国の時系列比較のために作成されており、データ源の違いから特定年の平均年間労働時間水準の各国間比較には適さないことに留意する必要がある。
- ^ “主要国で4番目の多さ、中華民国の年間労働時間数は2,033時間” (日本語). Taiwan Today. (2019年10月1日) 2020年4月14日閲覧。
- ^ 「労働時間等の設定の改善に関する特別措置法」において、「労働時間等」とは、労働時間、休日及び年次有給休暇その他の休暇をいう(同法第1条の2)。
- ^ 2019年5月13日中日新聞朝刊1面
- ^ a b c 平成12年3月9日 最高裁判所第1小法廷判決 三菱重工業長崎造船所事件
- ^ a b 昭和56年10月18日 最高裁判所第一小法廷判決 日野自動車工業事件
- ^ “Q7 休憩時間についてはどのような法規制がありますか。” (日本語). 独立行政法人 労働政策研究・研修機構 (2011年3月). 2011年10月30日閲覧。
- ^ 労働政策研究・研修機構、島田陽一「ホワイトカラー・エグゼンプションについて考える : 米国の労働時間法制の理念と現実」『労働政策研究・研修機構』2006年3月、 7頁。
- ^ 管理監督者として認められた例は、人事第二課長として看護師の採用・配置に携わった医療法人徳洲会事件(大阪地判昭和62年3月31日)、認められなかった例として、取締役工場長でありながら役員会に招かれず役員報酬も支払われなかった橘屋事件(大阪地判昭和40年5月22日)、店長でありながら権限は店舗内に限られ重要な職務と権限を付与されているとは認められないとした日本マクドナルド事件(東京地判平成20年1月28日)など。
- ^ 労働安全衛生法令に定める「危険業務」に従事することのみでは、直ちには該当しない(昭和23年11月25日基収3998号)。
- ^ 規則第23条は、法第41条3号に係る解釈規定であり、労働条件の基準を「法律」によって定める(「命令」等の形式により得ない)ことを宣言した日本国憲法第27条に違反しない(昭和35年8月25日基収6438号)。
- ^ 勤務間インターバル制度厚生労働省
- ^ 読売新聞2019年5月27日付朝刊社会保障面
- ^ a b 独立行政法人労働政策研究・研修機構 (2020年). “図1-2 労働時間数 年間 (Excel,PDF)”. 2020年3月31日閲覧。
- ^ a b 厚生労働省 (2019-10-01) (PDF). 令和元年版過労死等防止対策白書 第1章 労働時間やメンタルヘルス対策等の状況 1 労働時間等の状況 (Report). pp. 2-9 2020年3月31日閲覧。.
- ^ ただし、統計の基礎となる回答にいわゆる「サービス残業」時間は含めない回答をした場合、その時間は統計に反映されない。
- ^ 総務省統計局統計調査部国勢統計課労働力人口統計室 (2020年1月31日). “労働力調査 基本集計 2-3-2 産業,従業上の地位別平均週間就業時間及び延週間就業時間(2011年~)-第12・13回改定産業分類による (DB,API)”. 政府統計の総合窓口(e-Stat). 2020年4月12日閲覧。
- ^ 本川裕 (2018年9月15日). “図録 労働時間の推移(各国比較)”. 社会実情データ図録. 2020年4月12日閲覧。
- ^ 厚生労働省 (2015-09) (PDF). 平成27年版 労働経済の分析 -労働生産性と雇用・労働問題への対応- 第3章 より効率的な働き方の実現に向けて 第2節 労使双方からみる働き方の現状と課題 (Report). pp. 130 2020年3月31日閲覧。.
労働時間と同じ種類の言葉
- 労働時間のページへのリンク