I.inaugurated or consecrated with religious ceremonies (v. the foll. passage from Liv. 3, 55); hence,
I. Meton., fixed or decreed as inviolable, sacred, inviolable, sacrosanct: ipsis quoque tribunis (plur.), ut sacrosancti viderentur (cujus rei prope jam memoria aboleverat), relatis quibusdam ex magno intervallo caerimoniis, renovarunt; et cum religione inviolatos eos, tum lege etiam fecerunt, sanciendo: ut qui tribunis plebis aedilibus, judicibus, decemviris nocuisset, ejus caput Jovi sacrum esset, etc. Hac lege juris interpretes negant quemquam sacrosanctum esse, sed cum quid eorum cuiquam nocuerit, id sacrum sanciri: itaque aedilem prehendi ducique a majoribus magistratibus: quod etsi non jure fiat (noceri enim ei, cui hac lege non liceat), tamen argumentum esse, non haberi pro sacro sanctoque aedilem; “tribunos vetere jure jurando plebis, cum primum eam potestatem creavit, sacrosanctos esse,” Liv. 3, 55, 6 sq.; cf.: “sacrosanctum dicitur, quod jurejurando interposito est institutum, si quis id violasset, ut morte poenas penderet. Cujus generis sunt tribuni plebis aedilesque ejusdem ordinis,” Fest. p. 318 Müll.: “sacrosanctum esse nihil potest, nisi quod populus plebesve sanxisset: deinde sanctiones sacrandae sunt genere ipso aut obtestatione legis aut poenā, cum caput ejus, qui contra fecerit, consecratur,” Cic. Balb. 14, 33: “agi deinde de concordiā coeptum concessumque in condiciones, ut plebi sui magistratus essent sacrosancti,” Liv. 2, 33; “so of the tribunes of the people,” id. 3, 19; 9, 9 (opp. profani); Plin. 7, 44, 45, § 143; cf.: sacrosancta potestas (tribunorum, plur.), Liv. 4, 3; 29, 20 fin.: “accusator, velut sacrosanctus erat,” Tac. A. 4, 36 fin.: SI QVID SACROSANCTVM EST, an old formula ap. Cic. Balb. 14, 33: “in vastatione omnium tuas possessiones sacrosanctas futuras putas?” id. Cat. 2, 8, 18: “colonos etiam maritimos, qui sacrosanctam vacationem dicebantur habere, dare milites cogebant,” Liv. 37, 38 Drak.: “Oedipodis ossa, honore arae decorata, quasi sacrosancta,” Val. Max. 5, 3 fin. —
II. Transf., in gen., most holy, most sacred, venerable (post-Aug.; “freq. in the Christian writers): cujus (Rufi) mihi memoria sacrosancta est,” Plin. Ep. 7, 11, 3; so, “imago tua,” App. M. 5, p. 164, 37: “ista civitas (Roma),” id. ib. 11, p. 270: “contemplatio conspectus tui (sc. episcopi),” Sid. Ep. 9, 10: “de sacrosanctis ecclesiis,” Cod. Just. 1, 2.